Άγρια Γραμβούσα

Ο Μπάλος είναι μία λιμνοθάλασσα στα βορειοδυτικά της πόλης των Χανίων και σε απόσταση περίπου 56 χιλιόμετρα. Πρόκειται, μαζί με το Ελαφονήσι, για την πιο πολυφωτογραφημένη παραλία του νησιού.

Πρόσβαση
Η πρόσβαση γίνεται με τρεις τρόπους. Ο πρώτος και ο πιο εύκολος είναι με το καραβάκι από την Κίσσαμο. Η διαδρομή είναι όμορφη καθώς περνάει από την Ήμερη Γραμβούσα (η νησίδα που φαίνεται από τη λιμνοθάλασσα).

Ο επόμενος και αρκετά δημοφιλής, είναι οδικώς μέχρι ενός σημείου και από εκεί και έπειτα, αφού αφήσετε το αυτοκίνητό σας, παίρνετε το λεωφορείο, το οποίο μέσα από ένα χωματόδρομο περίπου 10 χιλιομέτρων σας αφήνει στην κορυφή του βουνού. Από εκεί, περπατάτε περίπου 20 λεπτά, μέσα από ένα μονοπάτι. Η θέα πλησιάζοντας την λιμνοθάλασσα θα σας κόψει την ανάσα. Καθώς το περπάτημα είναι αρκετό και μέσα από μονοπάτι σε βουνό με πέτρες κλπ., σας προτείνουμε κλειστό παπούτσι. Γίνεται φυσικά και με ανοικτό, αλλά θέλει πιο πολύ προσοχή.

Μπορείτε τέλος να περπατήσετε όλη τη διαδρομή, από την Καλυβιανή μέχρι την παραλία, κάτι το οποίο όμως προτείνεται σε πιο έμπειρους ταξιδιώτες.

Η λιμνοθάλασα
Η παραλία έχει άσπρη άμμο και σε κάποια σημεία είναι ροζ από τα σπασμένα κοχύλια. Τα ανοικτά νερά έχουν ομαλή μετάβαση από τα ρηχά στα βαθιά και η θερμοκρασία του νερού είναι καλή. Τα λιμνάζοντα ωστόσο νερά είναι αρκετά ζεστά και ρηχά ιδανικά για παιχνίδι και μικρά παιδιά. Η παραλία έχει τις βασικές παροχές και ξαπλώστρες για όσους το επιθυμούν.

Δυστυχώς λόγω της μορφολογίας της περιοχής και του τρόπου που σχηματίζεται η λιμνοθάλασσα, υπάρχει περίπτωση κάποιες μέρες του καλοκαιριού να υπάρχει μία δυσοσμία και τα νερά να μην είναι τόσο καθαρά. Σε καμία περίπτωση όμως αυτό δεν είναι αποτρεπτικό για την επίσκεψή σας στον Μπάλο.

Σε περίπτωση που έχετε επιλέξει τον 2ο και 3ο τρόπο πρόσβασης στην περιοχή, στην επιστροφή σταθείτε στο σημείο που είδατε για πρώτη φορά τον Μπάλο στην κατάβασή σας και απολαύστε για μία ακόμη φορά την πανοραμική θέα. Κλειδώστε τις όμορφες εικόνες στο μυαλό σας και υποσχεθείτε στον εαυτό σας ότι θα επισκεφθείτε το μέρος αυτό ξανά και ξανά…

Μικρή εκκλησία που λέγεται ότι έχει κτιστεί από τον 16ο αιώνα. Ήταν αφιερωμένη στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και ονομάστηκε Κλεπταποδόχα ή Κλεφτρίνα, επειδή πήγαιναν εκεί πειρατές και έκαναν τάματα ζητώντας να μην τους τιμωρήσει η Παναγία για τις πειρατικές επιδρομές τους.

Το κάστρο χτίστηκε πάνω σε απότομο ύψωμα τηε νησίδας Ήμερη Γραμβούσα, στην άκρη της ομώνυμης χερσονήσου, για να προστατέψει το μικρό φυσικό λιμάνι που υπάρχει στο χώρο, στα πλαίσια ενός ευρύτερου σχεδιασμού οχύρωσης της Κρήτης στα τέλη της Βενετοκρατίας.

Άρχισε να κτίζεται το 1584 πάνω σε σχέδια και υπό την επίβλεψη του Latino Orsini. Το σχήμα του φρουρίου είναι ακανόνιστο τρίπλευρο με τείχη και προμαχώνες από τις τρεις πλευρές, ενώ από τη βόρεια καλύπτεται από τα από το μα απροσπέλαστα βράχια. 
Η προστατευόμενη πύλη είναι στην ανατολική πλευρά και οδηγεί μέσα από θολωτή στοά στο εσωτερικό του φρουρίου. Στον εκτεταμένο χώρο του βρίσκονται υπόγειες δεξαμενές που συγκέντρωναν τα νερά της βροχής, θεμέλια κτιρίων, ο ναός του Ευαγγελισμού και η πυριτιδαποθήκη, που μετατράπηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας σε τζαμί. 
Το φρούριο παραδόθηκε με προδοσία στους Τούρκους το 1692 και παρέμεινε στην κατοχή τους μέχρι τα χρόνια της επανάστασης του 1821, απότε καταλήφθηκε από επαναστάτες και χρησιμοποιήθηκε ως ασφαλές κέντρο θαλάσσιων επιδρομών, αλλά και πειρατίας. Ανακαταλήφθηκε από τους Τούρκους και παρέμεινε σε πλήρη ερείμωση μέχρι τα τελευταία χρόνια, που έρχισαν εργασίες αξιοποίησής του από το Υπουργείο Πολιτισμού. 
Το φρούριο είναι κτισμένο πάμω σε ένα απότομο, επίπεδο ύψωμα με μοναδική πρόσβαση από την ανατολική πλευρά, όπου διαμορφώνεται ένα ελικοειδές μονοπάτι. Το σχήμα του είναι ελλειψοειδές και προσαρμόζεται στη διαμόρφωση του εδάφους με εναλλαγή ευθύγραμμων τμημάτων τείχους και μικρών προμαχώνων, στους οποίους οδηγούν κεκλιμένα λιθόστρωτα. Λόγω της απότομης διαμόρφωσης, το τείχος διακόπτεται στη βορειοανατολική πλευρά. Η κύρια είσοδος προστατεύεται από προ?.και από μια θολωτή στοά γίνεται η είσοδος στο εσωτερικό του φρουρίου, όπου οδηγεί ένα κεκλιμένο επίπεδο. Στο χώρο του φρουρίου σώζονται δυο μεγάλες, θολοσκέπαστες δεξαμενές, που συγκεντρώνουν τα νερά της βροχής από τα λιθόστρωτα. Από τα υπόλοιπα κτίσματα σώζονται ο ναός του Ευαγγελισμού και η πυριτιδαποθήκη, ενώ διακρίνονται τα θεμέλια των στρατώνων, του διοικητηρίου και των άλλων εγκαταστάσεων. Τα τείχη είναι κτισμένα από τοπικό ασβεστόλιθο, εκτός από το cordone, που είναι αποτελείται από λαξευτούς ψαμμίτες. 

Το νησί της Γραμβούσας με την αγνή και εντυπωσιακή του εικόνα και τα γαλαζοπράσινα νερά που το περιβάλλουν προσελκύει κάθε χρόνο τουρίστες όχι μόνο για το παρθένο πανέμορφο τοπίο του αλλά επίσης και για τη μακραίωνη ιστορία του, γεγονός που κεντρίζει την περιέργεια στον επισκέπτη κυρίως λόγω του κάστρου που βρίσκεται στην κορυφή του νησιού.

Το κάστρο της Γραμβούσας χτίστηκε το 1579 από τους Ενετούς που κυρίευσαν την Κρήτη. η άρτια οργάνωση των Ενετών σε συνδυασμό με τη πλεονεκτική και στρατηγική του θέση από την οποία βοηθούσε στον έλεγχο του καναλιού μεταξύ της Κρήτης και των Αντικυθήρων, έκαναν το κάστρο αυτό ένα εξαιρετικό φρούριο.

Έτσι μπορούσαν να εμποδίζουν με αυτό τον τρόπο κάθε πιθανή επιδρομή πειρατών δεδομένου του ότι μπορεί να προσεγγιστεί μονάχα από τη μια του πλευρά, καθώς στις άλλες τρεις πλευρές του κάστρου υψώνονται απότομοι βράχοι.

Ταυτόχρονα το σημείο αυτό μπορούσε να αποτελέσει και εφεδρικό λιμάνι σε περίπτωση ξαφνικής θύελλας που θα ξεσπούσε. Λόγω του Ενετικού κάστρου η Γραμβούσα είναι γνωστή και ως νησί των πειρατών. το κάστρο στην ήμερη Γραμβούσα είχε σημαντική αντίσταση κατά των Τούρκων στο παρελθόν. Χρησιμοποιήθηκε από τους Έλληνες, σαν βάση για επιδρομές στη υποδουλωμένη Κρήτη.

Προτείνουμε να επισκεφθείτε το κάστρο της Γραμβούσας αν βρίσκεστε εκεί κοντά, μην χάσετε αυτή την ευκαιρία! Αξίζει να επισκεφθεί κανείς το κάστρο και να πάρει μια γεύση από το ένδοξο παρελθόν του! Μπορείτε να πάτε εκεί με μηχανή ή αυτοκίνητο αν ακολουθήσετε τον χωματόδρομο από την Κίσσαμο.