Μέρη κοντινά με Καλάμι

Η Άπτερα, η οποία βρίσκεται σε απόσταση 15 περίπου χλμ. από την πόλη των Χανίων και πάνω από τον κόλπο της Σούδας, υπήρξε στα μινωικά χρόνια μία από τις σπουδαιότερες πόλεις - κράτη της Κρήτης. Βρίσκεται σε ένα εκτεταμένο υψίπεδο με υψόμετρο 200μ. με μια εκπληκτική θέα προς τον κόλπο της Σούδας.
Η ιστορία της ξεκινά από την μινωική εποχή (3500- 1070 π.X), ωστόσο τα πιο ορατά αρχαιολογικά ίχνη στα ερείπια ανάγονται στην γεωμετρική εποχή (1000- 685 π.X.), την Ελληνιστική περίοδο (323- 67 π.X) και την Ρωμαιοκρατία (67 π.X- 324 μ.X.).
Ελληνιστική περίοδο (323- 67 π.X) και την Ρωμαιοκρατία (67 π.X- 324 μ.X.). Οχυρωματικά έργα, υδραγωγεία, δημόσια λουτρά, και τάφοι είναι μερικά από τα ευρήματα που κανείς μπορεί να δει. Από τα σωζόμενα αρχαία οικοδομήματα τα πιο εντυπωσιακά είναι τα συγκροτήματα των ρωμαϊκών δεξαμενών, που μαζί με τα πολυάριθμα πηγάδια και τις στέρνες εξυπηρετούσαν τις ανάγκες της πόλης και τροφοδοτούσαν τις εγκαταστάσεις των δημόσιων και ιδιωτικών λουτρών. Η πόλη διέθετε θέατρο, το οποίο δεν έχει ακόμα αποκαλυφθεί πλήρως.
Για την προστασία της είχε κατασκευαστεί τείχος, από το οποίο σήμερα σώζεται τμήμα 4 χιλιομέτρων περίπου. Κατά την περίοδο 1866-69 ανεγέρθηκε από τους Τούρκους κατακτητές το κάστρο με στόχο τη καταστολή της Κρητικής Επανάστασης. Σε μικρή απόσταση από τις αρχαιότητες βρίσκονται δύο μοναδικής ιστορικής αξίας φρούρια. Πρόκειται για το «Παλαίκαστρο» που κτίστηκε από τους Τούρκους με αφορμή την επανάσταση του 1866 και το φρούριο «Ιτζεδίν» που βρίσκεται στη θέση Καλάμι. Το Ιτζεδίν κτίστηκε το 1872, διέθετε στρατώνες, νοσοκομείο και άλλες εγκαταστάσεις, ενώ χρησιμοποιήθηκε μέχρι πρόσφατα ως φυλακή πολιτικών κρατουμένων. Τα τελευταία χρόνια η ΚΕ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων διενεργεί συστηματική ανασκαφική έρευνα στον αρχαιολογικό χώρο της Απτέρας και σωστικές ανασκαφές στην ευρύτερη περιοχή.

Το κάστρο, το οποίο έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, χτίστηκε το 1872 από τον Ρεούφ Πασά, στην ίδια θέση που το 1646 οι πρώτοι Τούρκοι διώχνοντας τους Ενετούς έχτισαν Πύργο. Αποτελούσε το κυριότερο αμυντικό έργο του λιμανιού και ονομάστηκε έτσι προς τιμή του πρωτότοκου γιου του Σουλτάνου Αβδούλ Αζιζ Ιτζεδίν.
Το μεσαιωνικό κάστρο Ιντζεδίν, χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή πολιτικών κρατουμένων μεταξύ των οποίων και ο Ελευθέριος Βενιζέλος στην αρχή της πολιτικής του σταδιοδρομίας.
Κατά τη δικτατορία του Πάγκαλου κρατήθηκε στις φυλακές μεγάλος αριθμός πολιτικών αντιφρονούντων, ενώ μετά τη πτώση της δικτατορίας φυλακίστηκε και ο ίδιος ο Πάγκαλος.
Ο χώρος των φυλακών χρησιμοποιήθηκε σαν αρχή για βαρυποινίτες του κοινού ποινικού δικαίου. Οι επισκέπτες του κτιριακού συγκροτήματος μπορούν να γίνουν μάρτυρες των βασανιστηρίων που έζησαν οι κρατούμενοι, μέσα από τις εικόνες των μικροσκοπικών κελιών, τους χώρους απομόνωσης, και τα σίδερα στα παράθυρα.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, σε πολλούς τιμωρημένους κρατούμενους έδεναν το ένα πόδι με χοντρή αλυσίδα που στην άκρη ήταν δεμένο ένα σιδερένιο βόλι το οποίο δεν τους επέτρεπε να κινούνται ελεύθερα ώστε να δραπετεύσουν.Αυτό βέβαια ήταν πράγμα αδύνατο, εφόσον οι φρουροί φύλαγαν στον προαύλιο χώρο σκοπιές, που σώζονται ακόμα και σήμερα.
Από το κολαστήριο της Γυάρου μεταφέρθηκαν το 1948 οι πρώτοι κομμουνιστές πολιτικοί κρατούμενοι. Το πέρασμα του χρόνου έχει αφήσει ανεξίτηλα τα σημάδια του.

Το Παλαίκαστρο ή Κούλες Απτέρων ή Κούλες του Σιούμπαση αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα Φρουριακής Αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα. Βρίσκεται κοντά στην Αρχαία Απτέρα, στον Αποκόρωνα Χανίων και έχει κτιστεί από τους Τούρκους με αφορμή την επανάσταση του 1866 κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος για τον επανέλεγχο της Κρήτης με ένα δίκτυο από οχυρωματικά έργα. Κτίστηκε από τον Χουσεΐν Αβνί Πασά.
Το φρούριο βρίσκεται 12km ανατολικά των Χανίων, κοντά στη θέση Παλαιόκαστρο (όπου υπήρχε βενετσιάνικο κάστρο), πολύ κοντά στο χωριό Καλάμι και στα ερείπια της Αρχαίας Απτέρας.
Ο Κούλες μετά την αποχώρηση των Τούρκων από την Κρήτη, χρησιμοποιήθηκε ως σχολείο για το χωριό Μεγάλα Χωράφια.

Σε κεντρικό σημείο της αρχαίας Απτέρας ιδρύθηκε η Μονή του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου, που αναφέρεται ήδη σε Χρονικό του 1181 μ.Χ. Ανήκε στη Μονή Πάτμου και λειτουργούσε μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960.