Μέρη κοντινά με Παναγία
Artifacts discovered include a bronze chisel, axes, weights, mallets, hammers, milling stones and stone blades. Produce found in significant quantities included wheat, barley, vetch and peas. Bones found in the houses of the settlement indicate the presence of cattle, sheep, goats, pigs, hares and poultry.
Η βασιλική Λέντα βρίσκεται εντός της αρχαίας πόλεως της Κρήτης Λεβήνος (σημερινή Λέντα) η οποία βρισκόταν στο μέσον περίπου της νότιας παραλίας της Κρήτης και επί του Λιβυκού Πελάγους. Στην περιοχή ανατολικά του ασκληπιείου και σε μικρή απόσταση από αυτό, στις νότιες παρυφές υψώματος και σε επίκαιρο σημείο, ανασκάφηκε από την Ιταλική Αρχαιολογική Σχολή, στις αρχές του 20ου αι. μ.Χ., μια παλαιοχριστιανική βασιλική. Πρόκειται για μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική του απλού ελληνιστικού τύπου.
Η βασιλική εμφανίζει τουλάχιστον δύο οικοδομικές φάσεις. Κατά τη διάρκεια της πρώτης φάσης που τοποθετείται στο πρώτο μισό του 5ου αι. μ.Χ. και μετά την επικράτηση του χριστιανισμού στην περιοχή, ανεγέρθη στη θέση που προαναφέρθηκε μια τρίκλιτη, ξυλόστεγη βασιλική του απλού ελληνιστικού τύπου. Κατά τη δεύτερη οικοδομική φάση η αρχική βασιλική καταστράφηκε από σεισμό ή άλλες αιτίες και στα μέσα του 6ου αι. ανοικοδομήθηκε, στη θέση της παλαιάς διατηρώντας όμως το ίδιο σχήμα και μέγεθος.
Η βασιλική αυτή καταστράφηκε από τα μέσα του 7ου αι. μ.Χ. και εξής και έκτοτε ο χώρος εγκαταλείφθηκε. Στα τέλη του 19ου αι. μ.Χ., στη θέση του Ιερού Βήματος της βασιλικής κτίστηκε από τους κατοίκους της περιοχής μικρών διαστάσεων μονόχωρο, καμαροσκέπαστο ναΰδριο, αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο.
Το κυρίως σώμα της βασιλικής εμφανίζει ορθογωνίου σχήματος κάτοψη (διαστάσεων 18μ. Χ 13μ.) και χωρίζεται με δύο κιονοστοιχίες σε τρία κλίτη. Κάθε κιονοστοιχία περιελάμβανε επτά κίονες, οι βάσεις των οποίων διατηρούνται κατά χώραν. Η μικρή απόσταση των κιόνων (1,5μ.) μαρτυρεί ότι αυτοί συνδέονταν μεταξύ τους όχι με τόξα αλλά με ευθύγραμμα επιστύλια.
Το μεσαίο κλίτος της βασιλικής είναι ευρύτερο των πλαγίων και περατώνεται σε μια μεγάλη ημικυκλική αψίδα προς τα ανατολικά. Στο μέσον της δυτικής αυτού πλευράς ανοίγεται μία θύρα, δια της οποίας γινόταν η είσοδος από το νάρθηκα προς το μεσαίο κλίτος. Τα πλάγια κλίτη τερματίζονται προς την ανατολή σε ευθείες πλευρές. Στο μέσον της δυτικής αυτών πλευράς ανοιγόταν ανά μία θύρα, για την είσοδο από τον νάρθηκα.
Δυτικά του κυρίως σώματος της βασιλικής βρισκόταν ορθογωνίου κατόψεως νάρθηκας. Στο μέσον της νότιας και βόρειας αυτού πλευράς ανοιγόταν ανά μία θύρα, για την είσοδο των πιστών. Δυτικά του νάρθηκα υπήρχε ευρύχωρο αίθριο, το οποίο δεν έχει ανασκαφεί.
Τη βασιλική περιέβαλλαν διάφορα προσκτίσματα. Ειδικότερα, βορειοανατολικά της βασιλικής και στην προέκταση του βορείου κλίτους προς τα ανατολικά υπήρχε χώρος τετράγωνης κάτοψης, με ίχνη ορθομαρμαρώσεως και λείψανα κολυμβήθρας στο κέντρο. Πρόκειται προφανώς για το βαπτιστήριο της βασιλικής.