Ανεβάστε φωτογραφίες από
Πάνω Περβολάκια και μοιραστείτε τις μαζί μας!
Νομός: Λασιθίου
Διεύθυνση:
Sitia 
Τηλέφωνο:
Πάνω Περβολάκια
Ερημιά και εγκατάλειψη. Κάτοικος ένας. Χωρίς νερό, χωρίς φως. Ησυχία που διακόπτουν μόνο τα βελάσματα και τα κουδούνια των προβάτων.
Μέρη κοντινά με Πάνω Περβολάκια
Οι Αρμένοι απέχουν περίπου 20 χιλιόμετρα από την πόλη της Σητείας και είναι χτισμένοι σε υψόμετρο 550 μέτρων. Ο οικισμός που κατοικούταν πιθανότατα τουλάχιστον από τη βυζαντινή περίοδο καταγράφεται σε όλες τις απογραφές της Βενετοκρατίας και αναφέρεται πολλάκις στα συμβόλαια της εποχής. Συνεχίζει μάλιστα να ακμάζει την Οθωμανική περίοδο. Σημαντικά μνημεία σώζονται μέσα στον οικισμό όπως οι γειτονικοί μεταξύ τους τοιχογραφημένοι ναοί του Αγίου Γεωργίου και της Παναγίας, ενώ λίγο δυτικότερα αυτών ο ναός του Αγίου Ιωάννη. Λίγο έξω από τον οικισμό λειτουργούσε η μονή της Αγίας Σοφίας που διατηρεί πλήθος αναγεννησιακών στοιχείων στην αρχιτεκτονική και τον γλυπτό της διάκοσμο.
ΠΕΡΒΟΛΑΚΙΑ
Σύμφωνα με την παράδοση του χωριού ,οι κάτοικοι του έμεναν αρχικά στην περιοχή της μονής Τοπλού που έφερε την ονομασία Περβολάκια. Δεν γνωρίζουμε τον λόγο της μετακίνησης των κατοίκων αυτών προς τα σημερινά Περβολάκια αν και έχουν καταγραφεί δυό απόψεις για το θέμα .Η πρώτη κάνει λόγο για μετακίνηση των κατοίκων του χωριού λόγω των τουρκικών πειρατικών επιδρομών στα παράλια όπου βρίσκονταν τα Περβολάκια ,και η δεύτερη που διέσωσε η παράδοση και αναφέρεται σε αναγκαστική μετακίνηση των κατοίκων προς τα ενδότερα ,συγκεκριμένα <<…όταν Τούρκος διοικητής της περιοχής φιλοξενήθηκε από τους μοναχούς της μονής Τοπλού για να τους ευχαριστήσει διέταξε να δωριθούν κτήματα της περιοχής στη μονή .Οι εκτάσεις αυτές απαλλοτριώθηκαν και οι κάτοικοι μεταφέρθηκαν σε άλλες περιοχές .Ενα μέρος αυτών των κατοίκων ήρθαν στα σημερινά Περβολάκια .. >> (2) .Εικάζεται ότι τρείς οικογένειες ήρθαν στην περιοχή των σημερινών Περβολακίων .Μιά από αυτές εγκαταστάθηκε στα σημερινά Άνω Περβολάκια ,η δεύτερη στα Κάτω Περβολάκια και η τρίτη στον Πέζουλα. . Εκτός από αυτή την άποψη υπάρχει και μια άλλη λίγο διαφορετική .Συγκεκριμένα . Η αρχική εγκατάσταση των διωγμένων κατοίκων από την περιοχή της μονής Τοπλού ήταν η περιοχή που βρίσκετε η εκκλησία του Αγίου Νικολάου. Στην συνέχεια εγκαταστάθηκαν στα σημερινά Κάτω Περβολάκια ενώ στον Πέζουλα υπήρχαν κάτοικοι πρίν ακόμη έρθουν οι διωγμένοι από την περιοχή της Μονής Τοπλού οι οποίοι ήρθαν σε σύγκρουση με τους καινούργιους κατοίκους. (πηγή : http://pervolakia.blogspot.com )
Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νέων Λιθινων ιδρύθηκε το έτος 1979 και έχει ως έδρα τις Λιθίνες του Δήμου Σητείας .
Από την ημέρα της ίδρυσης του έχει συμβάλει καίρια στην κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του χωρίου .
Έχει παρουσιάσει πλούσια δράση συμμετέχοντας στα πολιτιστικά δρώμενα και τις δραστηριότητες του Δήμου Σητείας . Στις Λιθινες οργανώνονται :
* Χριστουγεννιάτικες και Πρωτοχρονιάτικες εορταστικές εκδηλώσεις (Κάλαντα , κόψιμο πίτας - δώρα στα παιδιά )
* Αποκριάτικο πάρτι
* Πασχαλινές Εκδηλώσεις (Κάλαντα Λαζάρου ,βάψιμο αυγών )
* Αναβίωση του εθίμου του κλύδωνος .
* Καθαρισμοί και δεντροφυτεύεις στο χωριό .
* Θεατρικές παραστάσεις για μικρούς και μεγάλους .
* Πανηγύρι στην τοποθεσία Άγιοι Απόστολοι στις 29 Ιουνίου .
* Έκθεση βιβλίου κατά το μήνα Ιούλιο
* Συναυλία το μήνα Αύγουστο .
* Διήμερη εορταστική πανήγυρης 7&8 Σεπτεμβρίου (εορτή της Παναγίας ) Επίσης γίνονται εκθέσεις( βιβλίου ,χειροτεχνίες κ.α .)
* Διεξαγωγή του Ιωαννιδιου Δρόμου στις 8 Σεπτεμβρίου
Ο Σύλλογος λειτουργεί δανειστική βιβλιοθήκη στο πνευματικό κέντρο του χωριού .
Με έξοδα του συλλόγου έχει δημιουργηθεί γήπεδο 5x5 και αίθουσα παιχνιδιών για μικρούς
και μεγάλους στο παλιό δημοτικό σχολειό.
Επισhς έγινε από το σύλλογο η διαμόρφωση του πάρκου και η πρόσφατη δενδροφύτευση . Έχουν τοποθετηθεί σε διάφορα σημεία του χωριού πέτρινες βρύσες , έχει δημιουργηθεί ένα μικρό παρκακι στην νότια είσοδο του χωρίου και η στάση λεωφορείων .
Μονή ερημωμένη στην περιφέρεια της πρώην κοινότητας Αρμένων, επαρχίας Σητείας, Ν. Λασιθίου. Ήταν κτισμένη πάνω σε γήλοφο, κοντά στο χωριό Ετιά. Ιδρύθηκε την περίοδο της Βενετοκρατίας αλλά το πότε ακριβώς είναι άγνωστο. Πιθανότατα από μοναχούς μονυδρίων, που ήταν στα νότια παράλια της Σητείας ύστερα από την καταστροφή τους από τους Τούρκους πειρατές το 14ο και 15ο αιώνα. Η χρονολογία 1634, που αναφέρεται σε επιγραφή της πύλης της μονής, αναφέρεται σε ανακαίνισή της, ύστερα από το σεισμό του 1612. Το 1866 ανακαινίστηκε και πάλι και το 1870 χρησιμοποιήθηκε ως διδακτήριο για τα παιδιά των γύρω οικισμών. Το 1885 μόνασαν εκεί οι ιερομόναχοι Γεννάδιος Μυτάκης και Ιωαννίκιος (Ιωάννης) Τσαρδινάκης μέχρι το 1901, οπότε διαλύθηκε με τον καταστατικό νόμο της Κρητικής Πολιτείας και παραχωρήθηκε στην ενορία της κοινότητας Αρμένων. Ο ναός της Αγίας Σοφίας ήταν κάποτε μια από τις πιο σπουδαίες μονές της Ανατολικής Κρήτης. Δεν αναφέρεται στην περιήγηση του Buondelmondi του 1415, αλλά φαίνεται πως ιδρύθηκε τον ίδιο αιώνα ίσως από τους κτήτορες της Μονής Τοπλού. Η οικογένεια Κορνάρων συνέβαλε υλικά στην διατήρησή της. Είχε μεγάλη περιουσία μοναστηριακή που έφθανε μέχρι τα Πιλαλήματα και τον Μαρουλά. Στους πρόποδες του απέναντι λοφίσκου ο μικρός ναός του Αγίου Πνεύματος ανήκε στη μονή. Η εκκλησία που διασώζεται είναι του τύπου βασιλικής, αλλά χωρίς νάρθηκα και πρέπει να κτίστηκε σε δυο φάσεις. Το τέμπλο της είναι ξυλόγλυπτο. Από τις εικόνες της η Παναγία η Γλυκοφιλούσα είναι καλής τέχνης. Το 1858 οι Χριστιανοί της περιοχής με αφορμή σχετικό φιρμάνι του Σουλτάνου προσπάθησαν να κάνουν σχολείο στη Μονή που όμως δεν τελείωσε. Ο ηγούμενος της Μονής Καψά Γεροντογιάννης που κατέφυγε εκεί μετά την επανάσταση του 1866 ανακαίνισε τη Μονή σε σημαντικό βαθμό. Το 1870 συμπληρώθηκε το κτήριο που προοριζόταν για σχολείο και άρχισε να λειτουργεί με πρώτο διευθυντή το Γεώργιο Λόγιο απόφοιτο της Ριζαρείου από τις Γούβες της Πεδιάδος. Πολλοί μαθητές έμεναν στα κελιά της Μονής. Τον Λόγιο διαδέχθηκε ο μαθητής του από το Χανδρά Ιωάννης Αβρονιδάκης. Το σχολείο εγκαταλείφθηκε όταν ιδρύθηκαν συστηματικά σχολεία σε κάθε χωριό σχεδόν.
Η Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στις Λιθίνες του 15ο αι. ή και παλαιότερα μικρός μονόχωρος καμαροσκεπής μετασκευάστηκε με την προσθήκη νάρθηκα το έτος 1603 προκειμένου να φιλοξενήσει στο εσωτερικό του τον οικογενειακό τάφο του ευγενέστατου άρχοντος Βλάχου, όπως μας πληροφορεί εγχάρακτη επιγραφή.
Στο εσωτερικό του δεν διατηρείται τοιχογραφικός διάκοσμος. Εξωτερικά, στην νότια πλευρά του ναού, προσαρτήθηκε ένα ακόμη περίτεχνο ταφικό μνημείο, στοιχείο που δηλώνει ότι ο ναός διατήρησε έναν κατεξοχήν κοιμητηριακό χαρακτήρα.
Βυζαντινές Λιθίνες
Ol Λίθινες είναι ένα μεγάλο χωριό του Δήμου Σητείας κτισμένο στην κορυφή ενός λόφου σε υψόμετρο 276 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας και περιβάλλεται από ελαιώνες απλωμένους στα γύρω υψώματα , βρίσκεται 26 km νοτιοδυτικά της Σητείας οι κάτοικοι στην τελευταία απογραφή ήταν 322 .
Εικάζεται ότι ο χωριό πήρε το όνομα του από το βυζαντινό ευγενή Λουκά Λιτίνο και την οικογένεια που έστειλε ο Αλέξιος Κομνηνός το 1182 μαζί με άλλες 11 οικογένειες στην Κρήτη με σκοπό να συσφιχτούν οι δεσμοί του νησιού με την Κωνσταντινούπολη .
Σε άλλη αναφορά αναφέρετε ότι το χωριό ανάγεται στην εποχή μετά την απελευθέρωση της Κρήτης από τον Νικηφόρο Φωκά το 961 από το ζυγό των Σαρακηνών ο οικισμός κατοικήθηκε από την οικογένεια των Λίτινων (=Λιθίνες) που εγκατέστησε ο Νικηφόρος Φωκάς καί τους μοίρασε την εύφορη γη της περιοχής, ως αντάλλαγμα για τις στρατιωτικές υπηρεσίες τους.
Στη μέση του χωριού υπήρχε τριώροφος Βενετσιάνικος πύργος, που έκτισαν οι Ενετοί για να εξασφαλίσουν την επικυριαρχία τους στην περιοχή. Θεωρείται ότι ο πύργος ανήκε στην φεουδαρχική οικογένεια του Φραγκίσκου Βλάχου, καθώς οικόσημο των Βλάχων σώζεται πάνω σε τάφο στον Άγιο Αθανάσιο (κοντά στο χωριό). Όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την επαρχία Σητείας, βρήκαν τον πύργο σε εξαιρετική κατάσταση και τον χρησιμοποίησαν αμέσως για την επίβλεψη της περιοχής , ο πύργος καταστράφηκε ολοσχερώς από πυρκαγιά το1828.
Ο Ναός της Παναγίας των Λιθινών ανάγεται στην εποχή του 9 ου αιώνα , ενώ οι τοιχογραφίες στον 13-14ο αιώνα . Στο τέμπλο του ξεχωρίζει ή Ιερά Εικόνα της «Παναγίας των Λιθινών» του 12 ου αιώνα , πλαισιωμένη με αναρίθμητα αφιερώματα, διότι είναι πολύ θαυματουργή, και είναι αντικείμενο ευλάβειας για τους πιστούς της ευρύτερης περιοχής του Νομού Λασιθίου.
Ο ναός της Παναγίας ανήκει στον τύπο του μονόχωρου καμαροσκεπούς ναού με δύο εγκάρσια ενισχυτικά τόξα και έχει διαστάσεις 5,35 Χ 8,60 μ. Στην νότια πλευρά του προσκτίσθηκαν διαδοχικά στα νεότερα χρόνια δύο ισομήκεις ναοί. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο από τοιχογραφίες του 14ου αι. που διατηρούνται σε ικανοποιητική κατάσταση μόνο σε λίγα σημεία. Λόγω του σχετικά μεγάλου μεγέθους του ναού, το εικονογραφικό πρόγραμμα παρουσιάζεται ιδιαίτερα εκτεταμένο με ανεπτυγμένο τόσο τον χριστολογικό κύκλο (δεκαεννέα παραστάσεις) όσο και τον θεομητορικό (οκτώ παραστάσεις). Στο δυτικό τοίχο κυριαρχεί η Δευτέρα Παρουσία. Ενδιαφέρουσες είναι επίσης και οι εξαιρετικής τέχνης εικόνες του τέμπλου αλλά και τα ένθετα εφυαλωμένα (επισμαλτωμένα) πινάκια στην νότια όψη του ναού.
Η Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Αθανασίου στις Λιθίνες του 15ο αι. ή και παλαιότερα μικρός μονόχωρος καμαροσκεπής μετασκευάστηκε με την προσθήκη νάρθηκα το έτος 1603 προκειμένου να φιλοξενήσει στο εσωτερικό του τον οικογενειακό τάφο του ευγενέστατου άρχοντος Βλάχου, όπως μας πληροφορεί εγχάρακτη επιγραφή.
Στο εσωτερικό του δεν διατηρείται τοιχογραφικός διάκοσμος. Εξωτερικά, στην νότια πλευρά του ναού, προσαρτήθηκε ένα ακόμη περίτεχνο ταφικό μνημείο, στοιχείο που δηλώνει ότι ο ναός διατήρησε έναν κατεξοχήν κοιμητηριακό χαρακτήρα.
Στο χαμηλότερο σημείο της κοιλάδας των Λιθινών βρίσκεται ο παλιός οικισμός Αδρόμυλοι μέσα σε πανύψηλα πλατάνια. Στον οικισμό αυτό βρέθηκαν θολωτοί και κτιστοί τάφοι ..
Η βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Αποστόλων του 9 ου αιώνα περιλαμβάνει καλοδιατηρημένες τοιχογραφίες από το 1415 που βρίσκεται στην περιοχή Ανδρομύλοι. Πρόκειται για μια μονόκλιτη εκκλησία μ' ένα νάρθηκα στο πλάι και στη δεξιά γωνιά της.
Ο ιδιαίτερα εκτεταμένος χριστολογικός κύκλος δεκαεπτά συνολικά παραστάσεων καταλαμβάνει πλήρως το ανατολικό τμήμα της καμάρας, ενώ επεκτείνεται και στο δυτικό, όπου συνυπάρχει με τμήμα της Δευτέρας Παρουσίας η οποία προεκτείνεται στην άνω ζώνη της καμάρας από τον δυτικό τοίχο. Ενδιαφέρουσα τοιχογραφία στον νότιο τοίχο του πλάγιου χώρου περιλαμβάνει έναν μεγάλο φυλλοφόρο σταυρό καθώς και παράσταση της Σύναξης των Αρχαγγέλων.
Παλιό Σχολειό των Λίθινων που το 1963 αγόρασε ο Αγροτικός Συν/μος Λίθινων και μέχρι το 1990 ήταν αποθήκη του Συν/μου . Το 1992 συντηρήθηκε μέσω ευρωπαϊκού προγράμματος και μέχρι σήμερα είναι πνευματικό κέντρο του χωριού .
Ο οικισμός της Ετιάς παρουσίασε μεγάλη ακμή της τους τελευταίους αιώνες της βενετοκρατίας (τέλη 15ου-17ου αιώνα). Στην απογραφή του Barrozi (1577), αναφέρεται Etea, όπως και στην απογραφή του Καστροφύλακα (1583) Etea, με 564 κατοίκους. Μετά την Τουρκική κατάκτηση (1645) στα βενετικά σπίτια κατοίκησαν τούρκικες οικογένειες. Στην απογραφή Σταυράκη (1881): 94 μωαμεθανοί και 18 χριστιανοί κάτοικοι. Τα κτίρια που έχουν απομείνει στον οικισμό είναι τα μικρότερα και απλούστερα, μια που τα μεγαλύτερα, που βρισκόταν κοντά στην έπαυλη, κατεδαφίστηκαν μετά το 1899, οπότε η Ετιά ερημώθηκε. Η κατοικία των βενετών ευγενών De Mezzo, φεουδαρχών της περιοχής, δεσπόζει στον οικισμό και αποτελεί ένα από τα μεγαλοπρεπέστερα και σπουδαιότερα δείγματα της κοσμικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη. Αξιοσημείωτοι είναι οι ναοί του οικισμού όπως η Αγία Αικατερίνη, με αναγεννησιακή μορφολογία και εκλεπτυσμένη ανάγλυφη διακόσμηση, ο μονόκλιτος ναός του Αγίου Ιωάννη, ο ερειπωμένος βυζαντινός ναός του Αγίου Κωνσταντίνου, με ίχνη τοιχογραφιών στο εσωτερικό των τοίχων του και το μονόκλιτο ερειπωμένο ναΐδριο του Αγίου Αθανασίου, 30 μ. πίσω από το την Έπαυλη, στη θέση Μοναστηράκι. Ο ερειπωμένος ναός της Παναγίας, περιόδου βενετοκρατίας, στο μέσον του οικισμού, με μέγεθος και επιμελημένη κατασκευή που μαρτυρούν ότι ήταν από τους κεντρικότερους ναούς του οικισμού.
Ο Ναός της Παναγίας των Λιθινών ανάγεται στην εποχή του 9 ου αιώνα , ενώ οι τοιχογραφίες στον 13-14ο αιώνα . Στο τέμπλο του ξεχωρίζει ή Ιερά Εικόνα της «Παναγίας των Λιθινών» του 12 ου αιώνα , πλαισιωμένη με αναρίθμητα αφιερώματα, διότι είναι πολύ θαυματουργή, και είναι αντικείμενο ευλάβειας για τους πιστούς της ευρύτερης περιοχής του Νομού Λασιθίου.
Ο ναός της Παναγίας ανήκει στον τύπο του μονόχωρου καμαροσκεπούς ναού με δύο εγκάρσια ενισχυτικά τόξα και έχει διαστάσεις 5,35 Χ 8,60 μ. Στην νότια πλευρά του προσκτίσθηκαν διαδοχικά στα νεότερα χρόνια δύο ισομήκεις ναοί. Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο από τοιχογραφίες του 14ου αι. που διατηρούνται σε ικανοποιητική κατάσταση μόνο σε λίγα σημεία. Λόγω του σχετικά μεγάλου μεγέθους του ναού, το εικονογραφικό πρόγραμμα παρουσιάζεται ιδιαίτερα εκτεταμένο με ανεπτυγμένο τόσο τον χριστολογικό κύκλο (δεκαεννέα παραστάσεις) όσο και τον θεομητορικό (οκτώ παραστάσεις). Στο δυτικό τοίχο κυριαρχεί η Δευτέρα Παρουσία. Ενδιαφέρουσες είναι επίσης και οι εξαιρετικής τέχνης εικόνες του τέμπλου αλλά και τα ένθετα εφυαλωμένα (επισμαλτωμένα) πινάκια στην νότια όψη του ναού.
Το οροπέδιο του Χαντρά βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του πάρκου και καταλαμβάνει σημαντική έκταση που φιλοξενεί δύο οικισμούς (Χαντράς και Αρμένοι), τον αρχαιολογικό χώρο της Βόιλας και πολυάριθμες ανθρώπινες δραστηριότητες και καλλιέργειες.
Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Αρμένοι)
Καμαροσκεπής αρχικά ναός ο οποίος δέχτηκε την προσθήκη νάρθηκα. Οι αξιόλογες εικόνες στο τέμπλο χρονολογούνται από τον 18ο και 19ο αιώνα.
Η Ενετική έπαυλη στην Ετιά θεωρείται ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της Ενετικής αρχιτεκτονικής στην Κρήτη. Το τριώροφο κτίσμα κτίστηκε πιθανότατα στο τέλος του 15ου αι. ανήκε στην οικογένεια των Ενετών De Mezzo και σήμερα είναι γνωστή σαν «Σεράγιο-Σεράϊ». Στην εποχή της τουρκοκρατίας Τούρκοι πρόκριτοι εγκαταστάθηκαν στην έπαυλη μεταξύ των οποίων και ο περίφημος Μεμέτακας, γνωστός για τις θηριωδίες του κατά των χριστιανών. Στα 1828 και κατά τη διάρκεια μιας εξέγερσης των χριστιανών εναντίον των Τούρκων καταστράφηκε ο τρίτος όροφος και αργότερα ο δεύτερος. Σήμερα διατηρείται μόνο το ισόγειο σε αρκετά καλή κατάσταση. Στις μέρες μας, η αρχαιολογική υπηρεσία κήρυξε το κτίσμα διατηρητέο μνημείο και άρχισε εργασίες αναστήλωσης. Το οικοδόμημα περιβάλλονταν από αυλή με μεγαλόπρεπη είσοδο, που σήμερα είναι κατεστραμμένη. Στην είσοδο δεξιά ήταν κτισμένη βρύση της οποίας το νερό χυνόταν σε γούρνες στην εξωτερική πλευρά του δρόμου. Στην εσωτερική πλευρά της βρύσης υπάρχει εντοιχισμένη επιγραφή με επίγραμμα όπου αναφέρεται η ημερομηνία που κτίστηκε (1701) και το όνομα του Επισκόπου Ιεράς Μελετίου Τριβιζά. Πάνω από την επιβλητική είσοδο του κυρίως μεγάρου υπάρχει το οικόσημο των Dei Mezzo. Ο προθάλαμος είναι καμαροσκέπαστος, με λιθόστρωτο δάπεδο. Απέναντι από την είσοδο λίγο δεξιά είναι η σκάλα που οδηγούσε στο δεύτερο όροφο. Στο υπέρθυρο της εισόδου προς τους ορόφους υπάρχει μέσα σε ανάγλυφη κυκλική ταινία η παρακάτω επιγραφή: "INTRA VOSTRA SIGNIORIA SENZA RISPETTO" δηλαδή: ας μπει μέσα η αφεντιά σας χωρίς να ντρέπεται. Ο δεύτερος όροφος έχει αναστηλωθεί μόνο εξωτερικά.
Ιερός Ναός Αγίας Αικατερίνης και Γενέσιο της Θεοτόκου (Αρμένοι)
Ο ναός της Αγίας Αικατερίνης βρίσκεται στο εγκαταλελειμμένο χωριό της Ετιάς, πολύ κοντά στην εντυπωσιακή ενετική έπαυλη Dei Mezzo.
Είναι δίκλιτος, αφιερωμένος στην Αγία Αικατερίνη και στην Παναγία. Στο αρχικό κλίτος έφερε τοιχογραφίες. Στην αρχιτεκτονική και στα εκλεπτυσμένα διακοσμητικά στοιχεία του ναού βλέπουμε αναγεννησιακές επιρροές, ενώ ιδιαίτερα εντυπωσιακό είναι το ανάγλυφο κωδωνοστάσιο. Το πιθανότερο είναι ότι ο ναός λειτούργησε και με τα δύο δόγματα, καθολικό και ορθόδοξο.
Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου (Αρμένοι)
Μονόχωρος καμαροσκέπαστος ναός που αργότερα δέχτηκε την προσθήκη νάρθηκα. Ο ναός χτίστηκε πιθανότατα στα ύστερα βυζαντινά χρόνια. Οι τοιχογραφίες του είναι του 14ου και 15ου αιώνα και έχουν παραστάσεις από τον Χριστολογικό κύκλο.
Ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος που βρίσκεται μέσα στους Αρμένους, ταυτίζεται με το ναό που δηλώνουν στην απογραφή του 1637 ο παπάς Γιώργης Κούνιος και ο παπάς Γιάννης Κατραβάς. Tο γεγονός ότι οι ιερείς εμφανίζονται ως εφημέριοι και κτήτορες του ναού τον χρονολογούν στις πρώτες δεκαετίες του 17ου αιώνα. Ο ναός είναι μονόχωρος με οξυκόρυφο θόλο. Φέρει λαξευτής λιθοδομής λιτά ανοίγματα, τετράγωνο αγιοθύριδο και είσοδο στα νότια με ελαφρώς κοσμημένο περίθυρο.
Η Παναγία που καταγράφεται στην απογραφή των ορθόδοξων εκκλησιών του 1637 στο μετόχι της Ετιάς Περβολάκια, ταυτίζεται με τον ριζικά ανακαινισμένο ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου που βρίσκεται στη βορειανατολική άκρη του οικισμού Κάτω Περβολάκια. Πρόκειται για μονόχωρο θολοσκεπή ναό με ελαφρά σκάρπα περιμετρικά στην κατώτατη ζώνη της τοιχοποιίας του. Η μεγάλη ημικυκλική άψιδα του φέρει μικρό μονόλοβο αγιοθύριδο, ενώ πάνω από αυτή υπάρχει κυκλικός φεγγίτης. Στη νότια όψη ανοίγεται η είσοδος του ναού καθώς και ένα δίλοβο παράθυρο. Στην ίδια πλευρά, ανατολικότερα, υπάρχει ενσωματωμένο στο κτίσμα κωδωνοστάστιο με ελαφρώς προεξέχουσα της κάτοψης, τετράγωνη βάση. Οι νεωτερικές επεμβάσεις που έχουν γίνει στο μνημείο, ανάμεσα στις οποίες και η ανακεράμωσή του, έχουν αλλοιώσει σημαντικά το χαρακτήρα του.
http://www.medieval-etia-pafos.gr
Ιερός Ναός Αγίων Αποστόλων (Λιθίνες)
Μονόχωρος καμαροσκεπής ναός με πολλές τοιχογραφίες του 1415. Εντυπωσιάζει ο χριστολογικός κύκλος ( ιδιαίτερα ανεπτυγμένος με 17 συνολικά παραστάσεις) και η Δευτέρα Παρουσία.
Η επιγραφή αναγράφει:
1701 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΩ 6
ΟΙΚΟΔΟΜΗΘΕΙ Η ΠΗΓΗ ΤΑΥΤΗ ΥΠΟ ΕΞΟΔΟΥ ΚΑΙ ΜΟΧΘΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΦΙΛΕΣΤΑΤΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΙΕΡΑΣ ΤΟ ΕΠΙΚΛΕΙΝ ΤΡΙΒΙΖΑΣ ΠΟΤΕ ΘΕΟΔΟΡΟΥ
Σύνδεση με
Facebook