Άγιος Λουκάς

Ελούντα, Ανάληψη στη χερσόνησο της Κολοκύθας
Στην ανατολική πλευρά της σημερινής διώρυγας, στη χερσόνησο της Κολοκύθας, σώζεται ναός της Βενετοκρατίας αφιερωμένος στην Ανάληψη. Το μνημείο βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, εντός περιτοιχισμένου περιβόλου, μέσα στον οποίο εντοπίζονται τα ίχνη των θεμελίων κάποιων κτισμάτων, καθώς και άνοιγμα το οποίο μπορεί να ανήκει σε ένα πηγάδι ή μία δεξαμενή.
Ο ιδιαίτερα επιμήκης ναός έχει προφανώς πολλές οικοδομικές φάσεις, κατά τις οποίες έχουν προστεθεί ή επισκευαστεί διάφορα τμήματα. Οι ημικυκλικοί θόλοι που καλύπτουν το μνημείο διαμορφώνουν εξωτερικά δύο διαφορετικά επίπεδα στέγασης. Ο αρχικός πυρήνας του μνημείου δεν είναι δυνατό να διαγνωστεί εξαιτίας των επιχρισμάτων. Η είσοδος στο ναό γίνεται από τη νότια όψη του και το θύρωμα φέρει ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Το δίλοβο αγιοθύριδο στην κόγχη του ιερού είναι κατασκευασμένο από μονολιθική πλάκα, ενώ ψηλά στο δυτικό τοίχο ανοίγεται μικρός στρογγυλός φεγγίτης.
Τα έτη 1607, 1618, 1625 και 1651 ο ναός στον ισθμό της Ελούντας αποτυπώνεται σε βενετσιάνικους χάρτες και σχέδια.

Στα 1971 η Αρχαιολογική Υπηρεσία, μετά από ανασκαφές στο χερσαίο χώρο ΝΑ της χερσονήσου Σπιναλόγκας, απέναντι από τη βραχονησίδα της Κολοκύθας, και δίπλα ακριβώς στη θάλασσα, έφερε στο φως παλαιοχριστιανική βασιλική, μεγαλοπρεπή σε λαμπρότητα και πλούτο του διακόσμου, η οποία παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον.

3. Ένα από τα αρχαιότερα και ωραιότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής του Μιραμπέλλου, η παλαιοχριστιανική βασιλική που ανασκάφτηκε στα 1937 και 1960 αντίστοιχα. Πρόκειται για ερείπια βέβαια (φαίνονται μόνο τα θεμέλια) ενός μεγάλου ναού σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής, του οποίου διακρίνεται το σχήμα και σώζεται μόνο ένα μέρος από το θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο με διάφορες επιγραφές δωρητών και απαράμιλλου κάλλους γεωμετρικά σχήματα, που θα τα ζήλευε σήμερα κι ο καλύτερος καλλιτέχνης.

Στην κορυφή του λόφου Λούτρα, η θέα είναι εντυπωσιακή, με πολύ όμορφες εικόνες να ξεδιπλώνονται όπου κι αν στρέψειςτο βλέμμα σου.Η Ελούντα,,ο Κόρφος, η υπόλοιπη χερσόνησος της Κολοκύθας μέχρι την Σπιναλόγκα, τα εντυπωσιακά φωταγογημένα ξενοδοχεία, τα Στειακά βουνά με τις πορτοκαλοκίτρινες αποχρώσεις.