Μέρη κοντινά με Χιόνα
Ακριβώς δίπλα στο λιμάνι είναι η Δημοτική πλάζ, μια άρτια οργανωμένη μεγάλη παραλία, ιδανική για θαλάσσια σπορ, με ταβέρνες και καφετέριες δίπλα της που συγκεντρώνει κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.
Πρόκειται για μια όμορφη και ήσυχη παραλία, η οποία σχεδόν κάθε χρόνο βραβεύεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με τη γαλάζια σημαία. Η παραλία είναι αμμουδερή ενώ τα ήρεμα νερά της, συνέπεια της λιμνοθάλασσας του Κόρφου, είναι δροσερά και πεντακάθαρα. Είναι οργανωμένη και διαθέτει ομπρέλες και ξαπλώστρες, ντους, ναυαγοσώστη καθώς και τις απαραίτητες υποδομές για θαλάσσια σπορ ή για να παίξετε beach volley. Ακριβώς πίσω από την ακτή υπάρχει παιδική χαρά για τα μικρότερα μέλη των οικογενειών καθώς και αρκετά καταστήματα εστίασης (καφετέριες και εστιατόρια) τα οποία θα καλύψουν πλήρως τις ανάγκες σας σε καφέ ή ποτά καθώς και σε φαγητό αφού απολαύσετε το μπάνιο σας. Η πρόσβαση στην παραλία γίνεται οδικώς μέσω του παραλιακού δρόμου της Ελούντας ενώ υπάρχει δημόσια συγκοινωνία. Φτάνοντας στο Σχίσμα, θα διαπιστώσετε ότι στο βόρειο και νότιο άκρο της ακτής υπάρχουν προβλήτες για την πρόσδεση σκαφών αναψυχής και την προστασία της από τους ανέμους, οι οποίες χρησιμοποιούνται και ως χώροι στάθμευσης.
Σε απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων βόρεια από τον Άγιο Νικόλαο βρίσκεται η κωμόπολη της Ελούντας, ένα από τα πιο τουριστικά και δημοφιλή μέρη στον κόσμο. Είναι γνωστή για τα πολυτελή ξενοδοχεία που προσφέρουν μια πληθώρα υπηρεσιών στους επισκέπτες τους, ενώ αρκετά συχνά φιλοξενούν διάσημα πρόσωπα τόσο από το εξωτερικό όσο και από το εσωτερικό. Η Ελούντα βρίσκεται στον όμορφο κόλπο του Μιραμπέλου και πιο συγκεκριμένα στη λιμνοθάλασσα του κόλπου του Κόρφου. Απέναντί της, στην είσοδο του κόλπου, βρίσκεται το μικρό νησί της Σπιναλόγκας, όπου από το 1905 μέχρι το 1958 ζούσαν απομονωμένοι οι λεπροί της Κρήτης αλλά και της Ελλάδας γενικότερα.
Ελούντα, Αγία Τριάδα
Ναός αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα υπάρχει σήμερα λίγα μέτρα από την παραλία, στο βόρειο άκρο του παραδοσιακού οικισμού Μαυρικιανό, μέσα στον περίβολο του νεκροταφείου του. Ο μεγάλων διαστάσεων μονόχωρος ναός πιθανόν έχει κτιστεί στο σημείο όπου βρισκόταν παλαιότερα ο ναός, ο οποίος αποτυπώνεται τα έτη 1618, 1631 και 1651 σε χάρτες και σχέδια της Βενετοκρατίας, στη θέση αυτή και με την ίδια αφιέρωση.
Ελούντα, Ανάληψη στη χερσόνησο της Κολοκύθας
Στην ανατολική πλευρά της σημερινής διώρυγας, στη χερσόνησο της Κολοκύθας, σώζεται ναός της Βενετοκρατίας αφιερωμένος στην Ανάληψη. Το μνημείο βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα, εντός περιτοιχισμένου περιβόλου, μέσα στον οποίο εντοπίζονται τα ίχνη των θεμελίων κάποιων κτισμάτων, καθώς και άνοιγμα το οποίο μπορεί να ανήκει σε ένα πηγάδι ή μία δεξαμενή.
Ο ιδιαίτερα επιμήκης ναός έχει προφανώς πολλές οικοδομικές φάσεις, κατά τις οποίες έχουν προστεθεί ή επισκευαστεί διάφορα τμήματα. Οι ημικυκλικοί θόλοι που καλύπτουν το μνημείο διαμορφώνουν εξωτερικά δύο διαφορετικά επίπεδα στέγασης. Ο αρχικός πυρήνας του μνημείου δεν είναι δυνατό να διαγνωστεί εξαιτίας των επιχρισμάτων. Η είσοδος στο ναό γίνεται από τη νότια όψη του και το θύρωμα φέρει ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Το δίλοβο αγιοθύριδο στην κόγχη του ιερού είναι κατασκευασμένο από μονολιθική πλάκα, ενώ ψηλά στο δυτικό τοίχο ανοίγεται μικρός στρογγυλός φεγγίτης.
Τα έτη 1607, 1618, 1625 και 1651 ο ναός στον ισθμό της Ελούντας αποτυπώνεται σε βενετσιάνικους χάρτες και σχέδια.
Η Ολούς υπήρξε μια από τις σημαντικότερες εκατό πόλεις της αρχαίας Κρήτης, με πληθυσμό άνω των 30.000 ψυχών. Το διοικητικό σύστημα της Ολούντος ήταν η ευνομία, ένα είδος δημοκρατίας. Στην Ολούντα λατρευόταν ο Ταλλαίος Δίας, ο Απόλλωνας και η Βριτόμαρτις με ναό αφιερωμένο σ΄ αυτήν. Είχε δικά της νομίσματα. Ο Σβορώνος αναφέρει 11 διαφορετικούς τύπους. Στα περισσότερα παριστάνεται στη μία πλευρά η Άρτεμις Βριτόμαρτις, και από την άλλη ο Ζευς αετοφόρος, ή δελφίνι ή άστρο. Η ακμή της Ολούντας συνεχίστηκε και κατά την πρώτη Βυζαντινή περίοδο. Το μαρτυρούν η Βασιλική του Πόρου με το θαυμάσιο μωσαϊκό, επισκέψιμο σήμερα και η Βασιλική της Κολοκύθας με τα εξαίσια λευκά μάρμαρα.
3. Ένα από τα αρχαιότερα και ωραιότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής του Μιραμπέλλου, η παλαιοχριστιανική βασιλική που ανασκάφτηκε στα 1937 και 1960 αντίστοιχα. Πρόκειται για ερείπια βέβαια (φαίνονται μόνο τα θεμέλια) ενός μεγάλου ναού σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής, του οποίου διακρίνεται το σχήμα και σώζεται μόνο ένα μέρος από το θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο με διάφορες επιγραφές δωρητών και απαράμιλλου κάλλους γεωμετρικά σχήματα, που θα τα ζήλευε σήμερα κι ο καλύτερος καλλιτέχνης.
Ελούντα, Άγιος Νικόλαος στην Κατεβατή
Ο Άγιος Νικόλαος, που εορτάζει στις 6 Δεκεμβρίου, βρίσκεται στο νότιο άκρο του σύγχρονου οικιστικού συνόλου της Ελούντας, στο Σχίσμα. Η θέση την εποχή της Βενετοκρατίας ονομαζόταν Κατεβατή, εξαιτίας της ομώνυμης πηγής νερού, και ανήκε στην παρτινέντζια της Φουρνής.
Ο ναός είναι σχετικά μεγάλων διαστάσεων, μονόχωρος καμαροσκέπαστος, με βορινό παράθυρο και είσοδο, η οποία φέρει απλό ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο. Στη βόρεια πλευρά του έχει προστεθεί μεγάλο προστώο, ενώ πρόσφατα έχει στρωθεί με πλάκες όλος ο περιβάλλων χώρος.
Για τον Άγιο Νικόλαο στην Κατεβατή γίνεται μνεία σε έγγραφο του 1613, όταν ο ναός ανήκει στην οικογένεια Πεδιώτη της Φουρνής. Επίσης, δηλώνεται στην απογραφή των εκκλησιών και των μονών του 1635 από το φεουδάρχη Μάρκο Παπαδόπουλο, η οικογένεια του οποίου είχε περιουσία στην Ελούντα και άλλες περιοχές της περιφέρειας της Φουρνής.
Οι ανεμόμυλοι στην Κρήτη κτίζονταν στα "μυλοτόπια" δηλαδή σε μέρη προσήνεμα όπου επικρατούν ισχυροί άνεμοι. Οι προς ανατολάς περιοχές της Κρήτης, χαρακτηρίζονται από τη ξηρασία και τους ισχυρούς ανέμους ενώ από δυσμάς από τις ισχυρές βροχοπτώσεις. Για το λόγο αυτό οι περισσότεροι ανεμόμυλοι έχουν κατασκευασθεί στο νομό Λασιθίου, λιγότεροι στο νομό Ηρακλείου και στο νομό Ρεθύμνου ενώ ελάχιστοι υπάρχουν στο νομό Χανίων, όπου αντίθετα αφθονούν οι νερόμυλοι.
Στη θέση "Κανάλι" της Ελούντας σώζονται τρεις ανεμόμυλοι με κάτοψη σε σχήμα κύκλου, ανήκουν δηλαδή στον τύπο "στρογγυλός" ή "ξετροχάρης". Ο μύλος κτίσθηκε στις αρχές του αιώνα. Η δόμηση της τοιχοποιίας είναι αρκετά επιμελημένη και έχει πραγματοποιηθεί με ντόπιους ημιλαξευτούς λίθους. Η εξωτερική διάμετρος του μύλου είναι 5 μ. και το πάχος της τοιχοποιίας είναι 0,80 μ. Η αρχική στέγη του μύλου έχει αντικατασταθεί με κατασκευή από λαμαρίνα όπως έγινε στους περισσότερους μύλους αυτού του τύπου. Αυτή η μεταλλική στέγη, η "κουκούλα" του μύλου, με κατάλληλο μηχανισμό μπορεί να γυρίζει ανάλογα με την κατεύθυνση του ανέμου. Η θύρα εισόδου στον μύλο έιναι ξύλινη, καρφωτή.Ο μύλος ιδιοκτησίας Αντώνη Καψωριτάκη που βρίσκεται στη θέση "Κανάλι" της κοινότητας Ελούντας, επαρχίας Μεραμπέλου νομού Λασιθίου, χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί αποτελεί πολύ ενδιαφέρον ειδικό κτίσμα στο οποίο συνδυάζονται οι αυστηρές μορφολογικές λεύσεις που επιβάλει μια συγκεκριμένη τεχνολογία και η θαυμάσια αισθητική αντίληψη του λαϊκού τεχνίτη. Ο μύλος είναι άρρηκτα δεμένος με την ιστορία του τόπου και τις ιστορικές μνήμες των κατοίκων. Σημειώνουμε ότι ο μύλος ιδιοκτησίας Αντώνη Καψωριτάκη μαζί με τους άλλους δύο μύλους που βρίσκονται πλησίον, αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό αρχιτεκτονικά κτηριακό σύνολο.