Μέσωνας

Στη σκια του επιβλητικού φαραγγιού του Χα βρίσκεται το γραφικό Μοναστηράκι. Οικισμός με παρουσία αιώνων,με τα πρώτα σπίτια να ανήκουν σε μοναχούς, ήκμασε τον 19ο αιώνα, όμως σταδιακά εγκαταλείφθηκε και για πολλά χρόνια μόνο ένας κάτοικος έμενε στην περιοχή. Σήμερα το Μοναστηράκι μετά από συστηματικές αναπαλαιώσεις κτιρίων και υποδομών δίκαια χαρακτηρίζεται ως ένα απ’ τα πιο όμορφα χωριά της Ιεράπετρας.

Χαρακτηριστικοί οι παλιοί νερόμυλοι και τα παραδοσιακά καφενεία που προσφέρουν τοπικά εδέσματα και μια εντυπωσιακή θέα.

Στον Χαλασά η αρχαιολογική σκαπάνη έχει φέρει στο φως, το σημαντικότερο και ίσως το μεγαλύτερο αρχαίο οικισμό του 12ου π.Χ. αιώνα,με με-
γάλα ορθογώνια κτίρια (μέγαρα), δημόσιο ιερό, με σπάνια αγγεία, ευρήματα που δηλώνουν το τέλος της εποχής του χαλκού, στην έσχατη περίοδο
του Μινωικού πολιτισμού.Ο οικισμός παρουσιάζει σαφή πολεδομική οργάνωση, με δρόμους ή καλντερίμια, ελεύθερους χώρους και είναι χωρισμένος σε τέσσερις γειτονιές (οικοδομικά τετράγωνα).

Το φαράγγι του Χα, αποτελεί ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του ανάγλυφου της περιοχής της Ιεράπετρας. Θεωρείται ένα από τα αγριότερα φαράγγια της Ελλάδας και η ονομασία του πιθανόν προέρχεται ετυμολογικά από το ρήμα ‘’χάσκω’’ που σημαίνει σχηματίζω χάσμα, άνοιγμα.

Θα μπορούσαμε να πούμε οτι είναι ένας παρθένος βιότοπος με πλούσια χλωρίδα και πανίδα, ανέγχιχτος από τον άνθρωπο, μιας και η διαμόρφωση του απαγορεύει στον οποιοδήποτε να το γνωρίσει καλά, να το διασχίσει ή να το εκμεταλλευτεί.

Η είσοδος είναι πολύ στενή, περίπου τρία μέτρα, ενώ προς τα πάνω το άνοιγμα φαρδαίνει.

Το πλάτος του σε πολλά σημεία είναι μόνο τριάντα εκατοστά και σε άλλα δεν ξεπερνά τα τρία μέτρα.

Δεξιά και αριστερά ορθώνονται οι τεράστιες πλευρές του σε ύψος από 200 έως και 400 μέτρα.

Το μήκος του είναι περίπου ένα χιλιόμετρο.