Ψυχρό

Ο Άη-Γιάννης είναι χτισμένος λίγα χιλιόμετρα πάνω από τον παραθαλάσσιο οικισμό Κουτσουνάρι.

Ένα υπέροχο χωριό για να επισκεφθείτε, πολύ κοντά στην Ιεράπετρα, και σε πολύ μικρή απόσταση από τη θάλασσα. Η θέα είναι μοναδική, ενώ το χωριό συνεχώς αναστηλώνεται κυρίως από Ευρωπαίους αλλά και Έλληνες απόγονους των παλιών κατοίκων.

Το ανατολικό άκρο της μεγάλης παραλίας στον οικισμό Κουτσουνάρι.

Η μεγάλη παραλία είναι μια από τις πιο όμορφες παραλίες της Ιεράπετρας, στην περιοχή του Αη-Γιάννη.

Το 1583 οι Ενετοί τον είχαν καταγράψει ως San Ζuanne, με πληθυσμό 157 κατοίκους, όμως έπρεπε να φτάσει το 1940 για να φτάσει ο Άγιος Ιωάννης στο μεγαλύτερή ακμή του με 752 κατοίκους. Με το τέλος του Β’ ΠΠ, οι Αη γιαννιώτες ξεκίνησαν τη σταδιακή κάθοδο προς τη θάλασσα και με σύμμαχο το εύφορο έδαφος και τα πανέμορφα παράλια άρχισε αφ’ ενός μια πιο συστηματική γεωργική εκμετάλλευση του έυφορου εδάφους και αφ’ ετέρου η ραγδαία άνοδος του τουρισμού για να οδηγηθούμε τελικά στη δημιουργία του Κουτσουναρίου των Φερμών και της Αγιάς Φωτιάς, τριών νέων κοινοτήτων (πρώτη καταγραφή τους στην απογραφή του 1961), που σήμερα απαριθμούν συνολικά περισσότερους από 1000 κατοίκους φιλοξενώντας σύγχρονες και πολυδιάστατες τουριστικές εγκατάστασεις.

Ο Άη γιάννης, το μητρικό χωριό της κοινότητας, μπορεί στα χαρτιά να φαίνεται ερειπωμένο, (μόλις 8 κάτοικοι καταγράφονται στην απογραφή του 2011), όμως η πραγματικότητα δείχνει πως το όμορφο αυτό χωριό κάθε άλλο παρά μια φάση παρακμής βιώνει. Οι κάτοικοι μπορεί να μην μένουν πια μόνιμα εκεί, όμως το χωριό δεν έχει εγκαταλειφθεί..

Το νερό είναι αυτό που όριζε και συνεχίζει να ορίζει την ταυτότητα της κοινότητας του Άη Γιάννη. Ο δρόμος του, ξεκινάει απ’ τις κορυφές του Αφέντη Χριστού, περνάει απ’ τις πολύτιμες πηγές του Ψυχρού (που όπως και σήμερα υδροδοτούσαν με πόσιμο νερό την Ιεράπετρα από την αρχαιότητα), χαρίζοντας ζωή στο βουνό, σμιλεύοντας τα βράχια, δημιουργώντας ένα μοναδικό φυσικό τοπίο, σπάνιας ομορφιάς που δύκολα συναντά κανείς στην Κρήτη. Ο εύκολα προσβάσιμος και ιδιαίτερα εντυπωσιακός καταρράκτης του Μυλωνά με το νερό να χύνεται απ’ τα 40 μέτρα αποτελεί σημείο αναφοράς με τα νερά να τρέχουν μέχρι και τα μέσα του καλοκαιριού.

Οι παραλίες είναι το δεύτερο διαμάντι της περιοχής. Είτε μιλάμε για την αχανή «Μεγάλη Παραλία» στο Κουτσουνάρι, είτε για τις κατάφυτες παραλίες των Φερμών με τα βράχια που στάζουν, είτε για την πολυδιαφημισμένη Αγιά Φωτιά, μια, κατα γενική ομολογία, απ’ τις πιο όμορφες παραλίες σε όλη την Ελλάδα που χιλιάδες περνάνε απ’ τα νερά της τα καλοκαίρια, είναι σίγουρο πως ο Άγιος Ιωάννης μπορεί να ικανοποιήσει την κάθε απαίτηση. Μη διστάσετε να ρωτήσετε τους ντόπιους για τις λιγότερο γνωστές παραλίες της περιοχής που δεν υστερούν σε τίποτα από τις προηγούμενες.

Συνδιάζοντας τις ομορφίες του βουνού και της θάλασσας, η τοπική κοινότητα Σχινοκαψάλων ξεχωρίζει για το εντυπωσιακό ορεινό ανάγλυφο και τις πανέμορφες παραλίες στις κοινότητες Αχλιών, Μαύρου Κολύμπου και Γαλήνης. Ανεβαίνοντας τις πλαγιές της Θριφτής και διασχίζοντας μια μοναδική - πνιγμένη στα πεύκα- διαδρομή, συναντάμε τα Σχινοκάψαλα σε υψόμετρο 432 μέτρων. Χωριό αμφιθεατρικά χτισμένο, με άπλετη θέα στο Λιβυκό πέλαγος.

Τα νερά της περιοχής, χαρίζουν στα Σχοινοκάψαλα μια πολύ πλούσια βλάστηση, με το πευκόδάσος Λειβαδάκια να δεσπόζει στα βόρεια του χωριού, ιδανικό για περιπατητικές εξορμήσεις. Ο πληθυσμός του οικισμού είναι 87 κάτοικοι (Απογραφή 2011), 162 κάτοικοι (Απογραφή 1583)

Η ιστορία του χωριού ξεκινάει από παλιά -η Ενετική απογραφή του 1583 καταγράφει 162 κατοίκους- ενώ σύμφωνα με το θρύλο η ονομασία του προέρχεται από τις περιπέτειες του πρώτου οικιστή, ο οποίος ζούσε σε μια σπηλιά που την προστάτευαν σκίνοι (φυτά), κάποια στιγμή, μετά από πυρκαγιά οι σκίνοι κάηκαν και το καψαλισμένο τοπίο με τις στάχτες και τους καμμένους κορμούς που απέμεινε, ήταν αυτό που χαρακτήρισε και τελικά ονοματοδότησε την περιοχή. Αργότερα το χωριό ερήμωσε όχι όμως και τα ιδιαίτερα εύφορα εδάφη του, τα οποία αξιοποιούνταν κυρίως από κατοίκους του Ορεινού. Αυτοί ήταν που ξαναζωντάνεψαν το χωρίο και απ’ το 1928 (όπου είναι η επόμενη δημογραφική καταγραφή με 165 κατοίκους) και έπειταο πληθυσμός τους άρχισε να αυξάνεται ραγδαία. Η νέα -αυτόνομη απ’ το Ορεινό- κοινότητα έφτασε στην ακμή της, τις δεκαετίες του 60’ και 70’ όπου στο δημοτικό σχολείο της περιοχής φοιτούσαν πάνω από 100 παιδιά, με το χωριό και τα πολλά τότε καφενεία του να σφύζουν από ζωή.

Πλέον ο αριθμός των κατοίκών έχει μειωθεί σημαντικά, όμως οι ομορφιές του χωριού και το εξαιρετικό κλίμα του, έχουν προξενήσει το ενδιαφέρον πολλών και δεν έιναι λίγοι πλέον οι αλλοδαποί που είτε μόνιμα είτε εποχιακά επιλέγουν τη ζωή στα Σχινοκάψαλα, αγοράζοντας σπίτια και εκτάσεις.

Το ιστορικό καφενείο που λειτουργεί πάνω από 50 χρόνια προσφέρει τοπικές και παραδοσιακές νοστιμιές ενώ στο χωριό υπάρχουν και ενοικιαζόμενα δωμάτια. Αξίζει να ψάξετε για το τοπικό εμφιαλωτήριο κρασιού, εξαιρετικής ποιότητας.
Στα Σχινοκάψαλα υπάρχουν πολλές αξιόλογες εκκλησίες με αυτή του Αγίου Γεωργίου στην οποία διατηρούνται εντυπωσιακές τοιχογραφίες, να ξεχωρίζει στα νότια του χωριού.
Πλέον πολλοί είναι οι Σχινοκαψαλιώτες που έχουν μετακόμισει στα παράλια, δημιουργώντας τις κοινότητες Αχλία, Γαλήνη και Μαύρος Κόλυμπος, γνωστές για τις τουριστικές τους υποδομές, και βέβαια τις πανέμορφες παραλίες. Η παραλία των Αχλιών είναι εκείνη που συγκεντρώνει πλήθη κόσμου τα καλοκαίρια, με τον πολιτιστικό Σύλλογο να διοργανώνει κάθε χρόνο το δημοφιλές τουρνουά beach volley στις αρχές Ιουλίου. Το άγριο βραχώδες τοπίο με το σκουρόχρωμο βότσαλο και τα ήρεμα μάυρα, σε σημεία. νερά χαρακτηρίζουν την παραλία του Μάυρου Κόλυμπου. Η Γαλήνη όπως γίνεται φανερό και απ’ το όνομά της χαρακτηρίζεται από το ήσυχο περιβάλλον, ενώ εκεί βρίσκονται και κάποιες πανέμορφες αλλά δύσβατες παραλίες που αξίζουν την προσοχή.