Ανεβάστε φωτογραφίες από
Κρήνη Βόιλα και μοιραστείτε τις μαζί μας!
Νομός: Λασιθίου
Διεύθυνση:
Τηλέφωνο:
Κρήνη Βόιλα
Νότια από το ενετικό κάστρο στη Βόιλα υπάρχει μια κρήνη με ανάγλυφες παραστάσεις πάνω στον ασβεστόλιθο.
Μέρη κοντινά με Κρήνη Βόιλα
Ιερός Ναός Μεταμορφώσεως του Χριστού (Χανδράς)
Μεγάλος, μονόχωρος ναός που χρονολογείται από τα μέσα του 15ου αιώνα και που πιθανότατα λειτουργούσε ως καθολικό μονής η οποία δεν σώζεται σήμερα. Ο ναός είναι κατάγραφος και ο τοιχογραφικός του διάκοσμος σώζεται σε σχετικά καλή κατάσταση. Χαρακτηριστικές είναι οι εικόνες του Δωδεκαόρτου και οι σκηνές της Δευτέρας Παρουσίας καθώς και η απεικόνιση του κύκλου της Δημιουργίας και της έξωσης των Πρωτόπλαστων από τον Παράδεισο.
Οικισμός Βόιλα
Η Βόιλα, μεγάλος οικισμός την περίοδο της Βενετοκρατίας, βρίσκεται 1χλμ από τον Χανδρά. Η ύπαρξη του οικισμού ανάγεται στη β' βυζαντινή περίοδο, αλλά η παλαιότερη αναφορά του εντοπίζεται στη βενετική περίοδο. Στην απογραφή του 1583 είχε 300 κατοίκους, ενώ κατά την οθωμανική περίοδο, το χωριό κατοικούνταν από χριστιανούς ορθόδοξους και μουσουλμάνους. Ιδιαίτερα μνημεία στον εγκαταλελειμμένο οικισμό είναι ο ναός του Αγίου Γεωργίου και ο πύργος της Βόιλας.
Στη θέση Βόιλα, ανατολικά του Χαντρά βρίσκονται υπολείμματα ενετικού κάστρου, το οποίο περιλαμβάνει τμήματα του πύργου, των αποθηκών και άλλων κτισμάτων καθώς και δύο κρήνες που ακόμα και σήμερα τροφοδοτούν της περιοχή με νερό.
Ο εγκαταλελειμμένος οικισμός της Βόιλας καταλαμβάνει τη βόρεια και τη δυτική πλευρά του απόκρημνου λόφου στην ανατολική πλευρά του οροπεδίου των Αρμενοχαντράδων. Προς τα νοτιοανατολικά η απότομη πλαγιά δημιουργεί φυσική οχύρωση, ενώ στη βόρεια και δυτική πλευρά, που βλέπει προς την κοιλάδα, οι κλειστές όψεις των κατοικιών έχουν φρουριακή μορφή. Χαμηλό τείχος που σώζεται τμηματικά, οχυρώνει την υπόλοιπη περίμετρο προς την κοιλάδα. Ο οικισμός εκτεινόταν και κάτω από το σημερινό δρόμο, ο οποίος, όταν τον διέσχισε, κατέστρεψε αρκετά κτίρια του. Θολωτά κτίρια αποθηκών ή στάβλων διατηρούνται στην χαμηλή εξωτερική ζώνη, ενώ οι κατοικίες διατάσσονται στην πλαγιά. Κατά την βενετοκρατία ανήκε στο φέουδο της ευγενούς οικογένειας των Salomon, οι οποίοι έκαναν την επέκταση της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου που περιέχει και τον οικογενειακό τους τάφο. Κατά την Τουρκοκρατία κατοικήθηκε κυρίως από τους Οθωμανούς και ήταν έδρα τάγματος γενιτσάρων. Ο γνωστότερος από τους διοικητές των γενιτσάρων ήταν ο Τζεν Αλής, που έδωσε το όνομα του στον πύργο του οικισμού. Από τα τέλη του 19ου αιώνα ο οικισμός παρήκμασε σταδιακά και εγκαταλείφθηκε. Σήμερα βρίσκεται σε ερειπιώδη κατάσταση. Η πλειοψηφία των σωζόμενων κτισμάτων ανήκει στην περίοδο της Τουρκοκρατίας. Ωστόσο τα ερείπια των σωζόμενων ενετικών κατοικιών αποτελούν δείγματα αξιόλογης αρχιτεκτονικής ποιότητας και φανερώνουν την ευμάρεια και την ανάπτυξή του οικισμού κατά την περίοδο αυτή. Το επιβλητικότερο κτίριο του οικισμού είναι ο πύργος γνωστός ως «πύργος του Τζεν Αλή». Κατασκευάστηκε πιθανώς κατά την βενετοκρατία και επισκευάστηκε κατά την τουρκοκρατία, εποχή στην οποία ανάγεται και η προσθήκη του πλούσιου θυρώματος. Η μικρή δίκλιτη εκκλησία του Αγίου Παντελεήμονα παραπλεύρως του πύργου χρονολογείται περί τον 16ο αιώνα. Τα ερείπια ενός ακόμη ναΐσκου σώζονται σε ψηλότερο σημείο της πλαγιάς. Δύο κομψές και επιμελημένες κρήνες, που χρονολογούνται στην περίοδο της Τουρκοκρατίας, εξασφάλιζαν την ύδρευση του οικισμού. Οι δύο κρήνες της Βόιλα κομψές καλοδουλεμένες κατασκευές με λεπτά διακοσμητικά σχέδια στις προσόψεις τους, χρονολογούνται στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Μέχρι σήμερα προσφέρουν δροσιά και ανάπαυση στους περαστικούς.
Ο δίκλιτος ναός βρίσκεται ΝΑ του οικισμού Χανδράς και δίπλα στον ερειπωμένο οικισμό Βόιλας στον οποίο δεσπόζει ο μεγαλοπρεπής μεσαιωνικός πύργος. Δεσπόζει επάνω σε ύψωμα στη Ν.Α. πλευρά, στις υπώρειες του βράχου.
Το νότιο κλίτος του ναού είναι αφιερωμένο στον Άγιο Γεώργιο και το βόρειο στον Άγιο Ιωάννη το Θεολόγο,
Ο αρχιτεκτονικός τύπος του ναού έχει προκύψει ως αποτέλεσμα διαδοχικών επεμβάσεων στον αρχικό μονόχωρο ναό, το σημερινό νότιο κλίτος, στον οποίο έγινε αρχικά επέκταση προς τα δυτικά και στη συνέχεια προστέθηκε το βόρειο κλίτος. Είναι δίκλιτος ναός, με δύο φάσεις κατασκευής, και ίχνη παλαιότερης φάσης στο χαμηλό και φαρδύ τοίχο που περιβάλλει τη νότια αψίδα. Ο αρχικός ναός καταλαμβάνει το ήμισυ του νότιου κλίτους και στεγάζεται με οξυκόρυφο θόλο χαμηλότερο από τον υπόλοιπο ναό.
Ο οικογενειακός τάφος των Salomon σώζεται στη Ν.Δ. γωνία, σε αρκοσόλιο με τοιχογραφημένο τύμπανο στο νότιο τοίχο, όπου υπάρχει και αναπαράσταση των κτητόρων με επιγραφή του 1518, ενώ άλλη μία επιτύμβια επιγραφή του 1560 διατηρείται στο δυτικό τοίχο.
Στον νότιο τοίχο της δυτικής επέκτασης βρίσκεται ταφικό μνημείο-αρκοσόλιο το οποίο στο τύμπανο του φέρει τη φθαρμένη παράσταση της ένθρονης Παναγίας Βρεφοκρατούσας με τους κτήτορες, μέλη της οικογένειας Σαλομών. Εδώ, σύμφωνα με τις δύο γραπτές επιγραφές, θάφτηκαν ο Γεώργιος Σαλομών το 1518 και μέλη της οικογένειάς του το 1560. Τη δεύτερη επιγραφή, στον δυτικό τοίχο, συνοδεύει μία πολύ ενδιαφέρουσα μικρογραφική παράσταση στην οποία εικονίζεται, σε μονοχρωμία, σκηνή επικήδειου θρήνου, με τη νεκρή στο νεκροκρέβατο και γύρω τις θρηνωδούς και πιθανόν συγγενείς να ολοφύρονται.
Το θύρωμα της εισόδου έχει πλούσια μοτίβα βενετογοτθικής μορφολογίας και οικόσημα, πιθανότατα των Salomon.
Η κρήνη αποτελείται από τη δεξαμενή και ένα ευρύχωρο προστώο με τοξοστοιχία δύο ημικυκλικών τόξων στην πρόσοψή του. Μέσα στο προστώο βρίσκονται οι 5 γούρνες, σε αντιστοιχία με τα 5 τόξα που διαμορφώνουν με αψιδώματα την πρόσοψη της δεξαμενής. Η τοξοστοιχία στέφεται από ανάγλυφο γείσο. Επάνω στην οροφή της κρήνης έχει κατασκευαστεί από το 1947, ως προσθήκη ορόφου, το κοινοτικό κατάστημα Χαντρά.
Ο πύργος της Βόιλας, γνωστός και ως «πύργος του Τζεν Αλή», είναι το επιβλητικότερο κτίριο του οικισμού. Είναι διώροφος, με δύο οξυκόρυφους θόλους στο ισόγειο, και με αντηριδωτούς τοίχους που απολήγουν σε cordone στο ύψος του μεσοπατώματος. Η στέγη του ορόφου έχει καταρρεύσει, διατηρούνται όμως μεγάλα τμήματα των περιμετρικών τοίχων, τμήματα των εσωτερικών τοίχων, ανοίγματα, υπολείμματα της σκάλας και η ωραία πλακόστρωση του δαπέδου. Όλα τα ανοίγματα είναι επιμελημένα, με αναγεννησιακά στοιχεία στα περιθυρώματα. Το θύρωμα της εισόδου έχει πλούσια διακοσμητικά μοτίβα περιόδου τουρκοκρατίας, και έφερε τούρκικη επιγραφή με τη χρονολογία 1743. Τα στοιχεία αυτά επιτρέπουν την υπόθεση ότι ο πύργος κατασκευάστηκε κατά την βενετοκρατία και επισκευάστηκε κατά την τουρκοκρατία, οπότε ήταν και έδρα του διοικητή των γενιτσάρων.
Ένα μικρό αλλά όμορφο και γεμάτο με ιδιαίτερα εκθέματα λαογραφικό μουσείο, το οποίο φιλοξενείται σε μια παλιά παραδοσιακή, ανακαινισμένη κατοικία ώστε να αποδίδει και το πνεύμα του τρόπου ζωής σε αυτόν τον απομακρυσμένο οικισμό.
Το μουσείο φτιάχτηκε με πολύ αγάπη από τους κατοίκους του χωριού οι οποίοι προσέφεραν παλιά αντικείμενα που είχαν στα σπίτια τους, και σήμερα δεν υπάρχουν σε χρήση, ενώ δούλεψαν και εξακολουθούν να δουλεύουν για την εύρυθμη λειτουργία του.
Το «Κρητικό Σπίτι», όπως αναφέρει η ταμπέλα στην είσοδο του, αποτελείται ουσιαστικά από τρείς αίθουσες.
Βορειανατολικά του Χανδρά και της Βόιλας στον επαρχιακό δρόμο Σιτάνου – Χανδρά βρίσκεται ο άγνωστος στις γραπτές πηγές ναός των Αγίων Αναργύρων. Πρόκειται για μονόχωρο, θολοσκεπή, λιθόκτιστο ναό που έχει υποστεί ποικίλες επεμβάσεις. Στη νότια όψη του μνημείου ανοίγονται η είσοδος με το περίτεχνο περίθυρο και ένα ορθογώνιο παράθυρο διαμορφωμένο με λαξευτούς λίθους, ενώ ανάμεσά τους υψώνεται το τετράγωνης κάτοψης, εξέχον του ναού, κωδωνοστάσιο. Σκαρπωτή ογκώδης αντηρίδα στηρίζει την ανατολική πλευρά του ναού, στην οποία υπάρχουν δύο παράθυρα, ένα στο κέντρο του αετώματος και ένα μικρό φωτιστικό αγιοθύριδο στην κόγχη του ιερού.
Ο Άγιος Δημήτριος στο Χανδρά δηλώνεται στην απογραφή των ορθοδόξων ναών του 1637. Ο μικρός ναός βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού και είναι λιθόκτιστος, μονόχωρος, θολοσκεπής. Η είσοδος με το περίτεχνο περίθυρο και το οξυκόρυφο ανακουφιστικό τόξο βρίσκεται στη νότια όψη του ναού, στην οποία υψώνεται και μικρό κτιστό κωδωνοστάσιο. Ένα λιθόκτιστο παράθυρο ανοίγεται στη δυτική όψη του ναού και μια μικρή φωτιστική θυρίδα στην αψίδα του ιερού. Σε πρόσφατη επέμβαση καθαιρέθηκαν τα επιχρίσματα των τριών όψεών του και αρμολογήθηκε η τοιχοποιία του, ενώ σύμφωνα με χάραγμα στο τύμπανο της εισόδου κάποια ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε το 1836.
Σύνδεση με
Facebook