Μέρη κοντινά με Εκκλησία
Ο Καμπανός ή το Καμπανού είναι ένα ημιορεινό χωριό του δήμου Καντάνου - Σελίνου, στην νοτιοδυτική Κρήτη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 85 κατοίκους. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 400μ, πάνω σε ένα κωνικό λόφο. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας ανήκε στο Δήμο Ανατολικού Σελίνου και αποτελούσε το μεγαλύτερο χωριό και η έδρα του δήμου. Παλαιότερα υπαγόταν στην επαρχία Σελίνου του Νομού Χανίων. Οι κάτοικοι του ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία, με την παραγωγή ελαιολάδου, την αγγειοπλαστική και την κτηνοτροφία.
Αξιοθεάτα
Στο χωριό βρίσκεται η βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Πολυκάρπου, με ίχνη τοιχογραφιών, και ο ναός του 15ου αιώνα του Αγίου Ονουφρίου, ο οποίος είχε αγιογραφηθεί από Γ. Προβατόπουλο, αλλά οι τοιχογραφίες του έχουν καταστραφεί. Η κεντρική εκκλησία του χωριού είναι ο Άγιος Κωνσταντίνος, ο οποίος βρίσκεται στη πλατεία του χωριού και στην αυλή του βρίσκεται το ηρώο, το οποίο αποτελείται από πλάκες.
Στην κορυφή του λόφου πάνω από το χωριό βρίσκεται ναός αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
Η μοναδική εκκλησία του Αργαστηρίου είναι ο Άγιος Γεώργιος. Είναι κτισμένος στο χαμηλότερο και πιο απάνεμο σημείο του χωριού, χαμηλά μέσα στο ρέμα, ανάμεσα σε δέκα κυπαρίσσια και πολλές ελιές και πρίνους. Πρόκειται για ένα μονόκλιτο κεραμοσκεπές εκκλησάκι με εξωτερικές διαστάσεις 11,10 Χ 4,60 μ., εσωτερικές 9,23 Χ 2,93 και πάχος των τοίχων 0,70 - 0,80 μ. Το εκκλησάκι κτίστηκε πιθανόν τον 14ο ή τον 15ο αιώνα και είχε τοιχογραφίες οι οποίες από άγνοια καταστράφηκαν τα νεότερα χρόνια. Στην επανάσταση του 1866 οι Τούρκοι το κάψανε και οι κάτοικοι έφυγαν από το χωριό. Σε άλλη επανάσταση οι κάτοικοι θάψανε την καμπάνα του απέναντι στο Δρακόλακα αλλά δεν μπόρεσαν να την ξαναβρούν και χάθηκε για πάντα. Το τέμπλο του και δύο εικόνες σε αυτό είναι του 1872, όπως αναγράφεται σε αυτό. Οι δύο εικόνες είναι ζωγραφισμένες από ένα γιο Θεμιστοκλή ενός παπά Μιχάλη από τα Ροδωπού. Το τέμπλο είναι ζωγραφισμένο και λίγο γλυπτό. Οι υπόλοιπες εικόνες είναι από τις αρχές του αιώνα και νεότερες. Το 1997 κατασκευάστηκε ένα υπόστεγο – δωμάτιο στη ΒΔ γωνιά με αποτέλεσμα να αλλοιωθεί το σχήμα του ναού. Στο προαύλιο του ναού υπάρχουν πέτρινα πεζούλια για να κάθονται οι πιστοί. Στα ΝΑ καίγανε την νύχτα της Ανάστασης τον οφανό τα παιδιά του χωριού.
Το Αργαστήρι είναι ίσως το ομορφότερο χωριό του ανατολικού Σελίνου με τη πανοραμική του θέα προς τα Λευκά Όρη στα ανατολικά, το Σταυρό στα δυτικά και το Λυβικό Πέλαγος στα νότια. Όλα σχεδόν τα χωριά του ανατολικού Σελίνου φαίνονται από εδώ, τοπίο τόσο μαγευτικό που ένας Τούρκος αγάς το ονόμασε «Λάκκος Ζγουράφου», δηλαδή κοιλάδα για ζωγράφο, που αξίζει να ζωγραφιστεί. Παράλληλα είναι και ένα από τα ορεινότερα χωριά της επαρχίας, μαζί με την Αγία Ειρήνη και τη Σπίνα.
Απλώνεται στις πλαγιές του υψώματος Κουνούπη ή Αχινόποδας (1.224 μ.), νότιο παρακλάδι του Αποπηγαδιού (κορυφή Αϊ Ζήνας, υψομ. 1.331 μ.). Ανατολικά υψώνονται τα Λευκά Όρη (κορυφές – από Β προς Ν: Τουρλί 1.458 μ., Ψηλάφι 1.984 μ. και Τούμπα 1.139 μ.) και δυτικά ο Σταυρός με την κορυφή Πύργος (1.098 μ.). Ανάμεσα υπάρχει ένα άνοιγμα – που περιλαμβάνει και το Αγερεινιώτικο φαράγγι – το οποίο διασχίζεται από τον Αγερεινιώτη χείμαρρο και οδηγεί στη Σούγια, στο Λυβικό Πέλαγος.
Τα πιο κοντινά χωριά είναι στα δυτικά η Σκάφη και η Πέρα Σκάφη (από τα οποία αποτελούνταν η πρώην κοινότητα Σκάφης), νότια ο Καμπανός (έδρα μέχρι τον Οκτώβριο του 2010 του πρώην Δήμου Ανατολικού Σελίνου) και ανατολικά τα Τσισκιανά, ο Πρινές και το Επανωχώρι (της πρώην κοινότητας Επανωχωρίου).
Το Αργαστήρι είναι κτισμένο σε υψόμετρο που κυμαίνεται από 650 (στην εκκλησία) έως 720 μέτρα (στα Ψαριανά).
Η έκταση της πρώην κοινότητας Σκάφης είναι 8.978 στρέμματα, από τα οποία το 1/3 περίπου ανήκουν στο Αργαστήρι.
Ο οικισμός απέχει 48 χμ Ν από τα Χανιά, 20 χμ Α από την Κάντανο, 30 χμ ΒΑ της Παλαιόχωρας, 6 χμ Β από τον Καμπανό και 2 χμ Α από την Σκάφη.
Ο δρόμος που οδηγεί στο χωριό είναι ασφαλτοστρωμένος αλλά το χωριό δεν εξυπηρετείται συγκοινωνιακά (τα υπεραστικά λεωφορεία του ΚΤΕΛ Χανίων - Ρεθύμνου, κάνουν στάση στο διπλανό χωριό Τσισκιανά).
Το ανάγλυφο του εδάφους είναι έντονο και στις γύρω πλαγιές του χωριού είναι φτιαγμένες οι λεγόμενες πεζούλες, αναβαθμίδες δηλαδή που δημιουργούν μικρά καλλιεργήσιμα κομμάτια γης συγκρατώντας το χώμα. Σε σημεία (Σκαφιδάκια, Πλακάκια, Μουρί) του χωριού υπάρχουν βουλίσματα, που ήταν χώροι εξόρυξης πέτρας – πλακών για το κτίσιμο και το σκέπασμα των σπιτιών.
Βόρια του χωριού η περιοχή έχει χαμηλή βλάστηση και χρησιμοποιούταν για κτηνοτροφία και σπορά δημητριακών. Μέσα και νότια από το χωριό, για να προφυλάσσονται από το χιόνι και τους δυνατούς ανέμους, βρίσκονται τα παραγωγικά δέντρα του, κυρίως ελιές (Καλογρές, Σκουλουδιανά) αλλά και αμπέλια (Έξω Αμπέλια, Δρακόλακα, Πλέκτης, Πλάτες, Πλακάκια), αμυγδαλιές, μουριές (ήμερες – άσπρες και άγριες – μαύρες) και αχλαδιές (ήμερες – απιδιές και άγριες – αχλάδες), κορομηλιές, αλλά και πολλοί πρίνοι. Στα κηποχώραφα μέσα στο χωριό καλλιεργούνται κηπευτικά: πατάτες, φασόλια, ντομάτες, κολοκύθια, κ.α.
Το Αργαστήρι είναι το πιο ευνοημένο χωριό της περιοχής από άποψη νερών. Τρεις κυρίως πηγές ποτίζουν τους κήπους του γεμίζοντας στέρνες, λιγότερο η Βρύση μέσα στο χωριό στα Μελιανά και κυρίως οι Κουφάλες ψηλότερα στα ΒΑ και του Χαράκου στα ΒΔ. Οι Κουφάλες είναι η κυριότερη πηγή με τη μεγαλύτερη στέρνα. Παλιότερα ίσως λειτουργούσε μύλος τον χειμώνα, αφού βρέθηκε το «βούτσι» του που οδηγούσε το νερό χαμηλότερα, σ΄ αυτόν. Οι Κουφάλες τροφοδοτούν και τη δεξαμενή του δικτύου ύδρευσης στα Ψαριανά, το οποίο κατασκευάστηκε το 1969. Υπάρχουν και άλλες πηγές με λιγότερο ή περισσότερο παροδική παροχή νερού, όπως το Βρυσί πάνω από τον Αι Γιώργη (το νερό του είναι τόσο καλό ώστε λέγεται ότι ένας τούρκος πασάς από τον Καμπανό έστελνε και του έφερναν από εκεί νερό), στο Κάτω Χαράκου ή Σκουλουδιανή Βρύση στα Σκουλουδιανά, του Λαγούδι το βρυσάλι στις Καλογρές (Φαραγγούλια), και ψηλά στα Βρυσιά. Παρόλα αυτά, παλιότερα κυρίως το νερό δεν έφτανε για όλους και ακόμα και σήμερα οι στέρνες για το πότισμα των κήπων ανοίγουν και κλείνουν με αυστηρό ωρολόγιο πρόγραμμα.
Το χειμώνα, παλιότερα κυρίως και μετά από δυνατές βροχοπτώσεις, οι μικροί χείμαρροι του Αργαστηρίου «φουσκώνουν» και κατεβάζουν νερά. Οι κυριότεροι είναι το Πέρα Ρυάκι (Σκαφιδάκια – Χειλαδιανά – εκκλησία - Καλογρές), ο Λουπόριακκος, που χρησιμοποιήθηκε και ως σκουπιδότοπος του χωριού, δυτικά από τα Μαλανδριανά και ο Ρέτζακας, από του Χαράκου. Το μικρό αυτό υδρογραφικό δίκτυο είναι παρακλάδι του Σκαφιδιανού χειμάρρου, ο οποίος με τη σειρά του ενώνεται στον Καμπανό (θέση Μαγκανάρι) με τον Αγερεινιώτη ποταμό.
Το κλίμα της περιοχής είναι πολύ υγιεινό, γενικά μεσογειακό προς ορεινό. Οι χειμώνες είναι μάλλον ήπιοι χωρίς να λείπουν οι χιονοπτώσεις και το χαλάζι (κουκοσάλι) και η θερμοκρασία σπάνια πέφτει κάτω από τους 0ο C. Οι βροχοπτώσεις είναι οι υψηλότερες της Κρήτης και οι άνεμοι φυσούν όλο το χρόνο με εξαιρετική ορμή, λόγω του έντονου ανάγλυφου της περιοχής. Τα καλοκαίρια είναι θερμά και ξηρά αλλά η θερμοκρασία σπάνια ξεπερνά τους 35οC.
Υπάρχουν αντικρουόμενες απόψεις για το που οφείλει το όνομα του το Αργαστήρι. Ορισμένοι αναφέρουν ότι το χωριό πήρε το όνομα του από τους πολλούς αργαλειούς (αργαστήρι σημαίνει αργαλειός στη κρητική διάλεκτο) που υπήρχαν στο χωριό. Άλλοι υποστηρίζουν ότι ονομάστηκε έτσι από το γεγονός ότι είχε ανεπτυγμένη σηροτροφία έως το 1940, και ως εκ τούτου εργαστήρια κατεργασίας του μεταξοσκώληκα. Ο καθηγητής Ν. Β. Τωμαδάκης αναφέρει: «Αργαστήρι: μαγαζί έχον αργαλειόν», ενώ μια άλλη, επώνυμη άποψη, είναι η παρακάτω: Ο Γάλλος σπηλαιολόγος Paul Faure, στο Β΄ Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο το 1968, αναφέρει ότι ο Όλιβερ Ντέιβις ανακάλυψε κοίλες επιμήκεις γαλαρίες ορυχείων στην πλευρά ενός λόφου, δυτικά του χωριού Καμπανός απομεινάρια της αρχαίας Ελύρου. Ο χαλαζίας που απαντάται σε αυτά τα ορυχεία είναι αναμεμειγμένος με μαλαχίτη εμπεριέχοντα 0,6% χαλκό. Ο συνοικισμός - χωριουδάκι Αργαστήρι οφείλει το όνομα του στις εργασίας που γίνονταν στα ορυχεία της περιοχής.
Skafi village is situated at a slope of a 1350 m high mountain, 2 km from Kabanos Village in West Crete. The Skafi area has additional the villages of Pera Skafi, Lakiana and Tsagariakos. With rich vegetation and hidden from the central road Chania - Sougia it is a special place for hiking. Anatoliko Sélino is a municipality on the south coast and it is part of the Selino province which covers much of the mountain and coastal region west of Sfakia.The other villages of the Sougia Valley area include Rodovani, Skafi, Sougia, Temenia, Epanochori. Sougia Beach is 24 km far and Chania City 54 from the villages of Skafi.