Νομός: Λασιθίου
Διεύθυνση: Crete
Τηλέφωνο:
Μέρη κοντινά με Νήσος Κόνιδα
Με θέα τον κόλπο του Μεραμπέλλου και πάνω στο σταυροδρόμι που ενώνει τις τρεις μεγάλες πόλεις του νομού, βρίσκεται το παραθαλάσσιο χωριό της Παχειάς Άμμου. Χαρακτηριστικές οι πολλές ταβέρνες πάνω στο κύμα και βέβαια ο σπουδαίας σημασίας μινωικός οικισμός των Γουρνιών που βρίσκεται στην περιοχή. Ο πληθυσμός του οικισμού είναι 574 κάτοικοι (Απογραφή 2011), 162 κάτοικοι (Απογραφή 1928, [πρώτη καταγραφή)
Η ξανθιά χοντρή άμμος που απλώνεται στο μεγάλο παραλιακό μέτωπο ευθύνεται προφανώς για τό όνομα με την πρώτη αναφορά να γίνεται το 1630 χωρίς όμως να καταγράφεται ο οικισμός. Αυτός δημιουργήθηκε αρκετά αργότερα, στις αρχές του 20ού αιώνα και εξελίχθηκε πολύ γρήγορα, με μικρές τουριστικές εγκατάστεις και βέβαια τις ξακουστές ψαροταβέρνες.
Πλέον η Παχειά Άμμος αποτελεί σταθμό για τον καθένα που επισκέπτεται το Λασίθι ενώ τα καλοκαίρια πέρα απ΄ την μεγάλη παραλία της φημίζεται και για τις πολλές εκδηλώσεις που συγκεντρώνουν πλήθη κόσμου.
Στην Παχειά Άμμο πλέον εδρεύει το Ινστιτούτο Μελέτης Προϊστορικού Αιγαίου Ανατολικής Κρήτης που επιμελείται συστηματικών αρχαιολογικών ερευνών στην ευρύτερη περιοχή.
Αξιοθέατα:
-Η μινωική κωμόπολη των Γουρνιών, 2 χλμ δυτικά της Παχειάς Άμμου, που άκμασε γύρω στα 1600π.Χ. χτισμένη περιφερειακή σε μικρό λόφο, στην κορυφή του οποίου υπήρχε μικρό ανάκτορο με πλατεία για τις ανακτορικές τελετουργίες.
- Η Μονή Φανερωμένης, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και τη Ζωοδόχο Πηγή ιδρύθηκε πιθανότατα κατά τη Βυζαντινή περίοδο. Στους απελευθερωτικούς αγώνες εκεί κατέφευγαν οι καταδιωκόμενοι χριστιανοί, αλλά και οι οπλαρχηγοί και οι αγωνιστές της περιοχής για καταφύγιο και ενδυνάμωση.
To Ινστιτούτο Μελέτης Προιστορίας Αιγαίου Ανατολικής Κρήτης είναι ένα ερευνητικό ινστιτούτο εγκατεστημένο στην Παχειά Άμμο στην Ανατολική Κρήτη.
Γενικά - Σκοπός
Το INSTAP-SCEC ιδρύθηκε το 1997 και ανήκει στο Ινστιτούτο Προιστορίας Αιγαίου που βρίσκεται στη Φιλαδέλφεια. Ο κύριος σκοπός είναι η προαγωγή και η διευκόλυνση της αρχαιολογικής έρευνας στο Αιγαίο, με μια ειδική εστίαση στο ανατολικό μέρος της Κρήτης, όπου υποστηρίζει Αμερικανικά και Ελληνοαμερικανικά projects
Εγκαταστάσεις - Υπηρεσίες
Το κέντρο μελέτης παρέχει χώρο για τη φύλαξη των ευρημάτων από ανασκαφές στην περιοχή, αλλά και εκτεταμένες εγκαταστάσεις, περιλαμβανομένων εργαστηρίων, για τη μελέτη τους. Επίσης διαθέτει μια από τις πιο σημαντικές βιβλιοθήκες στην Κρήτη, οργανώνει μια τακτική σειρά διαλέξεων και προσφέρει πρακτική άσκηση σε ελπιδοφόρους μελετητές στο πεδίο του. Η συμβολή στη Μινωική αρχαιολογία είναι τεράστιας σημασίας
Αρχαιολογικές έρευνες
Τα πολλά και σημαντικά αρχαιολογικά έργα στα οποία εμπλέκεται το INSTAP-SCEC περιλαμβάνουν το Μόχλος, την Ψείρα, τον Αζοριά και το Καβούσι.
The villages of Pahia Ammos together with that of Kavoussi, extends at the northern part of the county of Ierapetra. It covers the area from the western slope of the mountain "Thripti" to the coast at the creek of the gulf of Mirabello. East of the village of Pahia Ammos stands the imposing gorge of Ha which is refuge of many species of Cretan flora and fauna. In some cases, depending on the weather conditions, the western slope of the mountain is ideal for paragliding and parapente.
The villages of Pahia Ammos together with that of Kavoussi, extends at the northern part of the county of Ierapetra. It covers the area from the western slope of the mountain "Thripti" to the coast at the creek of the gulf of Mirabello. East of the village of Pahia Ammos stands the imposing gorge of Ha which is refuge of many species of Cretan flora and fauna. In some cases, depending on the weather conditions, the western slope of the mountain is ideal for paragliding and parapente.
Τα Γουρνιά - με άννωστη την αρχαία ονομασία - είναι το χαρακτηριστικότερο ανασκαμμένο παράδειγμα ενός μεσαίου μεγέθους οικισμού της εποχής της μινωικής ακμής (Υστερομινωική περίοδος: 1700-1450 π.Χ.).
Η πόλη ιδρύθηκε σε χαμηλό λόφο στον Ισθμό της Ιεράπετρας και κοντά στην θάλασσα. Δύο περιφερειακοί πλακόστρωτοι δρόμοι που τέμνονται από καθέτους προς αυτούς, συχνά κλιμακωτοί, συνδεδεμένοι όλοι με αποχετευτικό δίκτυο, ορίζουν οικοδομικά τετράγωνα, επτά από τα οποία έχουν ήδη ανασκαφεί. Οι διώροφες οικίες (οι μεγαλύτερες διαστάσεων 5χ5μ.), έχουν κοινούς εξωτερικούς τοίχους. Σήμερα σώζονται οι αποθηκευτικοί και εργαστηριακοί χώροι του ισογείου και τα υπόγεια, που ήταν προσπελάσιμα με ξύλινες σκάλες από πάνω. Ο πρώτος όροφος, όπου και η κυρίως κατοικία, προσεγγίζεται με κλίμακα κατ’ ευθείαν από το δρόμο. Οι τοίχοι του κατώτερου τμήματος είναι λιθόκτιστοι, ενώ ο όροφος ήταν κατασκευασμένος από ωμές πλίνθους.
Το ανάκτορο -έδρα τοπικού άρχοντα- βρίσκεται στην κορυφή του λόφου. Αποτελούσε το κέντρο, ίσως και την αγορά του οικισμού. Μία σειρά βαθμιδών στη νότια πλευρά του αποτελούσε τον «θεατρικό χώρο» για τελετουργικές εκδηλώσεις θρησκευτικού χαρακτήρα. Το εσωτερικό του ανακτόρου δεν διατηρείται καλά, διέθετε όμως διάφορους επίσημους χώρους καθώς και αποθήκες επάνω από τις οποίες θα υπήρχαν μεγάλα δωμάτια. Η κεντρική αίθουσα του ανακτόρου διαχωριζόταν από την κεντρική αυλή με κιονοστοιχία στρογγυλών ξύλινων κιόνων εναλλάξ με τετράγωνες λίθινες παρασπάδες.
Βόρεια του ανακτόρου και ανεξάρτητα από αυτό υπάρχει ένα μικρό δημόσιο ιερό αφιερωμένο στη μινωική θεά των όψεων. Είναι τετράγωνο δωμάτιο, με θρανίο στη νότια πλευρά για την τοποθέτηση των λατρευτικών αντικειμένων, μερικά από τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές: πήλινα ειδώλια θεάς με υψωμένα χέρια, τριποδικός βωμός και υποστάτες με οφιοειδή διακόσμηση.
Ο Κούλες της Παχειάς Άμμου βρισκόταν ανατολικά από το χωριό στην περιοχή της Χαλέπας. Ήταν κτισμένος πάνω σε βραχώδη ύψωμα πάνω από τη θάλασσα. Είχε ορθογωνικό σχήμα, με διαστάσεις περίπου 8x6μ. και χωριζόταν σε δύο μικρά τμήματα: το βόρειο με εσωτερικό χώρο 2,5x3μ. περίπου και το νότιο διαστάσεων 3x4μ. Οι τοίχοι ήταν από πελεκημένες πέτρες και κουρασάνι (είδος συνθετικού κονιάματος, που γίνεται με προσθήκη τριμμένου κεραμιδιού σε ασβεστοκονίαμα) και έφερε πολλές τουφεκίστρες. Στο εσωτερικό οι κινήσεις γίνονταν με ξύλινες σκάλες, με τις οποίες ανέβαιναν στις επάλξεις του Κούλε.