Πέφκοι

Εκκλησία των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης και των Τριών Αγίων Ιεραρχών.

Η εκκλησία αυτή είναι ο ενοριακός Ναός των Πεύκων. Είναι δίκλιτος, το νότιο κλίτος είναι αφιερωμένο στους Αγίους Κωνσταντίνου και Ελένης. Από την παράδοση και από χρονολογίες που φαίνονται πάνω στις εικόνες του μαθαίνουμε ότι χτίστηκε από τους κατοίκους του χωριού τη δεκαετία του 1840-50.

Το δεύτερο κλίτος προς το βορά είναι αφιερωμένο στους τρεις Ιεράρχες. Χτίστηκε στα χρόνια 1897-1902 από τους κατοίκους του χωριού σε εκπλήρωση τάματος τους για την σωτηρία και την νίκη τους στη μάχη εναντίον των Τούρκων της Δάφνης την νύχτα της γιορτής των Αγίων την 29-30/1/1897 κατά την τότε επανάσταση των χριστιανών ενάντια στους Τούρκους. Το Τέμπλο του Ναού των Αγίων Ιεραρχών λέγεται ότι είναι φτιαγμένο από τα υπολείμματα τριών κυπαρισσιών από τα Πηλλαλήματα που κάηκαν από φωτιά που άναψαν κατά των Τούρκων χριστιανοί επαναστάτες το 1897.

 

Πηγή:

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994

Απολούστρες

Η σπηλιά “Απολούστρες” βρίσκεται  βόρεια των Πεύκων σε απόσταση 2,5 χιλ., είναι και αυτή Λατσίδα με βάθος 15-20 μ. Μια μεγάλη στοά (60x15)με την εντελώς αθέατη είσοδο της υπήρξε το ασφαλέστερο καταφύγιο των γύρω χωριών.

Μέσα σε αυτή το 1930 επισκέπτες βρήκαν χάλκινα νομίσματα και πάνω σε αυτά υπήρχε όπως λέγεται, κεφαλή άνδρα και κυκλικά ήταν γραμμένο το όνομα «Μάρκος Αυρήλιος».

Αυτοκινητόδρομος φτάνει 150 μέτρα έξω από τη σπηλιά και η είσοδος σε αυτή είναι σχεδόν άνετη.

 

Οι δύο άνω σπηλιές ήταν το καταφύγιο των κατοίκων των γύρω χωριών όταν κινδύνευαν από επιδρομές, πειρατείες και διωγμούς. Μέσα σε αυτές σώθηκε πολύς κόσμος λένε οι διηγήσεις των κατοίκων του τόπου.

Και οι δύο σπηλιές στερούνται φωτισμού, οι επισκέπτες πρέπει να έχουν μαζί τους τα αναγκαία για αυτούς φωτιστικά μέσα. Γίνεται σκέψη και ίσως σύντομα ηλεκτροδοτηθεί το σπήλαιο του Βρέικου.

 

 Παναγία η Ευαγγελίστρια

 

Είναι πρωτοχριστιανικός Ναός, 100 περίπου μέτρα Ν.Α. του χωριού, καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς πρώτα το 823 και στη συνέχεια δύο φορές από την επιδρομή των Τούρκων το 1471 και τους χρόνος που έκαναν κατάληψη της Κρήτης. Ακόμα λέγεται ότι καταστράφηκε από σεισμό το 1612. η πρώτη αναστήλωση λέγεται έγινε από τους Βυζαντινούς αποίκους του χωριού. Για τις καταστροφές από τους Τούρκους δεν είναι γνωστό πότε και από ποιους ανακαινίστηκε, ίσως από τους απιζήσαντες κατοίκους. Η ανακαίνισή του από την καταστροφή του σεισμού λέγεται ότι έγινε από μια γυναίκα που η παράδοση την αναφέρει με το όνομα «Μαρία». Την σκότωσαν οι Τούρκοι όταν έκαναν την τελευταία τους καταστροφή. Είναι θαμμένη μέσα στο Ναό σε τάφο κάτω από το τοξοειδές θόλωμα που η ίδια είχε φτιάξει.

 

Για αυτή τη γυναίκα λέγεται ότι ήταν πολύ πλούσια και πολύ αγαθοεργής αλλα οικογένεια ε αυτήν δεν αναφέρεται. Λένε ότι είχε το σπίτι της 500 περίπου μέτρα Ν.Α. του Ναού σε εξοχική θέση κάτω από το γκρεμό που τρέχει νερό. Γαστριά και ίχνη από τα ερείπια του σπιτιού της φαίνονται ακόμα.

 

 

 

Πηγή:

 

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994

Βόρεια του χωριού πάνω στην κορυφή του βουνού είναι χτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού και λίγο έξω ανατολικά από το χωριό πάνω στο δρόμο το δεύτερο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Και τα δύο χτίστηκαν στη δεκαετία του 1880-90 από τον Σταύρο Κασσωτάκη, ο οποίος αναφέρεται ως Κασωτοσταυρής.

Η θέση του Ναού του Τιμίου Σταυρού προσφέρει θέα που αφοπλίζει τον επισκέπτη καθώς απλώνεται στα “πόδια” του το χωριό των Πεύκων, οι λαγκάδες και στο τελείωμα του τοπίου  ο Μακρύ Γιαλός και το απέραντο Λιβυκό Πέλαγος.

Βόρεια του χωριού πάνω στην κορυφή του βουνού είναι χτισμένο το μικρό εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού και λίγο έξω ανατολικά από το χωριό πάνω στο δρόμο το δεύτερο εκκλησάκι του Αγίου Παντελεήμονα. Και τα δύο χτίστηκαν στη δεκαετία του 1880-90 από τον Σταύρο Κασσωτάκη, ο οποίος αναφέρεται ως Κασωτοσταυρής.

Η θέση του Ναού του Τιμίου Σταυρού προσφέρει θέα που αφοπλίζει τον επισκέπτη καθώς απλώνεται στα “πόδια” του το χωριό των Πεύκων, οι λαγκάδες και στο τελείωμα του τοπίου  ο Μακρύ Γιαλός και το απέραντο Λιβυκό Πέλαγος.

 

Πηγή:

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994

Το λαογραφικό μουσείο υλοποιήθηκε ύστερα από πρόταση του κ. Μιχάλη Μιχαηλίδη και Νικόλαο Λατζανάκη του Ιωάννη, και διεκπεραιώθηκε υπό την προεδρία της κα. Κούλας Αγγελάκη.

Στην διεκπεραίωση και διοργάνωση του λαογραφικού μουσείο βοήθησαν τοπικοί και νομαρχιακοί φορείς, καθώς και οι κάτοικοι του χωριού, προσφέροντας ο καθένας ξεχωριστά κειμήλια των προγόνων τους έχοντας μεγάλη αξία για αυτούς.

Στο μουσείο μας μπορείτε να δείτε αντικείμενα που χρησίμευαν στην καθημερινή ζωή των κατοίκων της τότε εποχής. Μερικά από αυτά είναι: είδη οικιακής χρήσεως, υφαντά, αργαλειός, γεωργικά εργαλεία, μηχανή γνεσίματος λυχναριού, εργαλεία χειρονακτικών εργασιών, πατητήρι για τα σταφύλια, πιθάρια, κεροστάτη και πολλά άλλα.

Το μουσείο λειτουργεί καθημερινά από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο από τις 9 το πρωί έως τις 2 το μεσημέρι.

Τηλέφωνο πληροφοριών 28430-51255.

 

Το 1957 χτίστηκε με την προσωπική εργασία των ανδρών και γυναικών του χωριού το διθέσιο Δημοτικό Σχολείο πάνω από το χωριό. Το προ αυτού ήταν χτισμένο το 1911 μπροστά από την εκκλησία του χωριού, εντελώς όμως ακατάλληλο για σχολείο. Το κτίσμα του μετασκευασμένο σε κατοικία διατηρείται ακατοίκητο. Τα παλιά χρόνια, οι χρονολογίες δεν κρατήθηκαν, τα παιδιά πήγαιναν για να μάθουν γράμματα, στο χωριό Στραβοδοξάρι, το σημερινό Σταυροχώρι, μετά τον Γρά, τον σημερινό Άγιο Στέφανο, με τα πόδια.

Μετά το 1897 τους χρόνους της Κρητικής Πολιτείας ιδρύθηκε σχολείο στους Πεύκους. Μέχρι να το χτίσουν, για αίθουσα σχολείου έκαναν χρήση δωματίων που οι γονείς των μαθητών κάθε χρόνο παραχωρούσαν κατά σειρά δωρεάν. Θρανία δεν υπήρχαν, κάθε μαθητής για κάθισμα του είχε το δικό του σκαμνάκι (κουτσούρι) φτιαγμένο από κορμό δέντρου. Βιβλία μόνο ο δάσκαλος είχε σε μικρό αριθμό. Οι μαθητές για το γράψιμο τους είχαν μια μαύρη πέτρινη πλάκα, που έγραφαν πάνω σε αυτή με “γιολίφα” (μαλακή πέτρα από άργιλο).

 

Το σχολείο των Πεύκων πλέον στέκεται περήφανα πάνω από το χωριό και λειτουργεί ως Λαογραφικό Μουσείο της Παλιάς Κοινότητας των Πεύκων το οποίο συντηρεί ο Πολιτιστικός Σύλλογος Πεύκων.

Σήμερα καινούργιο σχολείο και σύγχρονα εξοπλισμένο λειτουργεί στο Μακρύ Γιαλό, καθώς επίσης Γυμνάσιο και Λύκειο.

Πηγή:

«Πεύκοι “Τόπος και Ιστορία”», Γεωργίου Θ. Καναβάκη (Καναβογιώργη), Έκδοση Κοινότητας Πεύκων, Ιούλιος – Αύγουστος 1994