Αγία Ειρήνη

Ζένια


Σε υψόμετρο 750 μέτρων και 10 χλμ. περίπου δυτικά του Αγίου Νικολάου αφού περάσουμε την κατάφυτη κοιλάδα στο Δράσι υπάρχει ο οικισμός Ζένια. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό υπάρχουν απομεινάρια αρχαίας πόλης και ο «Ατζιγγανόσπηλιος» ένα από τα πλέον αξιόλογα σπήλαια του Νομού Λασιθίου.

Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά το έτος 1881 (σαν Τζένια) και υπαγόταν, με 503 κατοίκους, στον τότε Δήμο Χουμεριάκου (μαζί με τις Βρύσες, τον Αρκουδά, τη Ρουσαπιδιά και το Γαϊδούρο). Το 1900 αναφέρονται ως Ζίνια, το 1920 σαν Ζένια και το 1928 σαν Ξένια (!). Το 1940 είχε 85 κατοίκους και το 1991, 65 κατοίκους. Κατά την τελευταία απογραφή, την Κοινότητα αποτελούσαν οι οικισμοί: Ζένια, Αδριανός, Αμυγδάλοι, Άνω Αμυγδάλοι και Ρουσαπιδιά. Κατά το Στέργιο Σπανάκη το όνομα του οικισμού «ίσως οφείλεται στον πρώτο οικιστή από τημεγάλη βενετσιάνικη οικογένεια των Ζen, φεουδαρχών του Μεραμπέλου, ενώ και σήμερα υπάρχουν στην περιοχή μας τα ονόματα Τζένιος και Τζενάκης», ενώ σύμφωνα με άλλη άποψη, «ο οικισμός Ζένια πήρε το όνομα του από παραφθορά της παλαιάς ονομασίας Ξένια που σήμαινε τόπος φιλοξενίας των περαστικών κατοίκων του Οροπεδίου Λασηθίου που πήγαιναν προς Νεάπολη και Άγιο Νικόλαο» Στη θέση Καστροκεφάλα  σώζονται τα ερείπια μεγάλου υστερομινωϊκού οικισμού.