Άγιος Παντελεήμωνας

Πινές
Σε πολύ μικρή απόσταση από το Σκίσμα βρίσκεται ο οικισμός Πινές, ένα χωριό που διατηρώντας τον παραδοσιακό αρχιτεκτονικό του χαρακτήρα σε γαληνεύει και σε ταξιδεύει στο παρελθόν.

Σκουράς, Μεταμόρφωση Σωτήρος – Αφέντης Χριστός
Νότια του δρόμου Φουρνή – Ελούντα, στην περιοχή του Σκουρά, βορειοανατολικά της Φουρνής υπήρχε ναός αφιερωμένος στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Ο Σωτήρας ή Αφέντης Χριστός γειτνιάζει με τη μονή του Αγίου Παντελεήμονος στο Σκουρά, όπου υπήρχε οικισμός τα χρόνια της Βενετοκρατίας. Ο ναός δηλώνεται στην απογραφή των εκκλησιών και των μονών του 1635 από το Μάρκο Παπαδόπουλο.

Σκουράς
Η περιοχή βορειοανατολικά της Φουρνής με μέσο υψόμετρο γύρω στα 300 μέτρα, βόρεια του δρόμου που οδηγεί από τη Φουρνή στην Ελούντα, ονομάζεται σήμερα Σκουράς και αποτελεί τη νοτιοδυτική είσοδο στο ειδυλλιακό φαράγγι του Χαυγά.
Την ευρύτερη περιοχή του ναού του Αγίου Παντελεήμονος στο Σκουρά περιτρέχουν καλντερίμια, ενώ σε ακτίνα 50 μέτρων υπάρχουν διάφορα κτίσματα, ίχνη τοίχων και μεγάλες καμαροσκέπαστες δεξαμενές. Δεν αποκλείεται, σύμφωνα με αυτά τα στοιχεία, στην περιοχή αυτή να ήταν ανεπτυγμένος ένας οικισμός, χωριό ή μετόχι.
Στην περιοχή εντοπίζονται ακόμη δύο τμήματα του λιθόστρωτου δρόμου που οδηγούσε στο σημείο διαπεραίωσης για τη Σπιναλόγκα και αποτελούσε μέρος του κύριου οδικού άξονα της Βενετοκρατίας. Το νοτιότερο έχει αφετηρία τη Φουρνή και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, από το σημείο που διακόπτεται, συναντάται το δεύτερο με αφετηρία κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα και κατεύθυνση βορειοανατολική, προς την Πλάκα.
Για τον οικισμό Scorea γίνεται αναφορά στον κατάλογο των χωριών της βενετικής τούρμας το 13ο και 14ο αιώνα και στο κατάστιχο του σεξτέριου ανάμεσα στα έτη 1227-1418.
Επίσης για την τοποθεσία με το όνομα Σκουράς γίνεται μνεία το 1575, όταν ο Πέτρος Αμπράμος παραχωρεί χωράφι που έχει εκεί στο μοναχό Αρσένιο Πεδιώτη. Έκτοτε, σε έγγραφα του 16ου και 17ου αιώνα αναφέρεται το μετόχι του Σκουρά, τα μοναστήρια του Αγίου Ιωάννου και του Αγίου Παντελεήμονος, ενώ συμβόλαια των ετών 1580, 1590, 1618, 1621, 1623, 1634 κ.ά. διαπραγματεύονται περιουσίες κατοίκων της Φουρνής στο Σκουρά και κτηματικές συναλλαγές της μονής Αρετίου στην περιοχή. Στην απογραφή των μονών και των εκκλησιών του 1635 καταγράφεται και ο ναός του Σωτήρος – Αφέντη Χριστού στο Σκουρά.

Σκουράς, Μονή Αγίου Ιωάννου Προδρόμου
Το μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου βρίσκεται στην περιοχή του Σκουρά, σε υψόμετρο 327 μ. και με πολύ μεγάλη κλίση προς τα νοτιοανατολικά. Η μονή σήμερα δεν κατοικείται και το ιδιαίτερα πετρώδες περιβάλλον της, με τη θαμνώδη, βλάστηση χρησιμοποιείται από κτηνοτρόφους, ενώ σε κάποιες προσκείμενες εκτάσεις καλλιεργούνται ελιές.
Κοντά στη μονή και δίπλα στο γειτονικό μοναστήρι του Αγίου Παντελεήμονος εντοπίζονται τμήματα από τη λιθόστρωτη και κύρια οδό της Βενετοκρατίας, που συνέδεε τη Φουρνή με την Πλάκα. Η μονή έχει θέα στον κόλπο του Μιραμπέλου, το εντυπωσιακό φαράγγι του Χαυγά, το δρόμο προς Πλάκα, τον Άγιο Παντελεήμονα και τους λόφους των σκοπιών της Βενετοκρατίας Τράχηλας και Φονιάς.
Ο ναός της μονής, που εορτάζει στις 29 Αυγούστου, έχει πρόσφατα ανακαινιστεί και είναι μονόχωρος καμαροσκέπαστος και σχετικά μικρών διαστάσεων. Έχει δυτική είσοδο και δίρριχτη κλιμακωτή επικάλυψη θόλου με πλάκες, χαρακτηριστική ναών της περιοχής που χρονολογούνται στη Βενετοκρατία, αλλά πιθανότατα και μέχρι τους όψιμους χρόνους της οθωμανικής κυριαρχίας. Στο δυτικό τμήμα του νότιου και βόρειου τοίχου υπάρχουν ανάγλυφες υδρορροές.
Βορειοανατολικά του καθολικού υπάρχει παλαιό συγκρότημα ερειπωμένων κελιών. Στα νότια υψώνεται νεότερο διώροφο κτίριο κελιών του 19ου αιώνα, με στάβλο στο ισόγειο. Στα τέλη του 19ου αιώνα το συγκρότημα βρισκόταν σε πολύ άσχημη κατάσταση, σύμφωνα με τις γραπτές πηγές,και οι σύγχρονες εργασίες ανακαίνισης αλλοίωσαν τα μορφολογικά χαρακτηριστικά του ναού και του παρακείμενου κτιρίου. Εντός του περιβόλου της μονής διατηρείται μία κλειστή δεξαμενή.
Το μικρό αυτό μοναστήρι, χαρακτηρίζεται από αρχιτεκτονική προσαρμοσμένη στο νότια κεκλιμένο επίπεδο, με αναλημματικό τοίχο και δύο επίπεδα εισόδου. Η αρχιτεκτονική του, η θέση του, η δύσκολη σε αυτό πρόσβαση και τα ελάχιστα εξωτερικά ανοίγματα των κτιρίων δίνουν αμυντικό χαρακτήρα στο μοναστήρι και δείχνουν την πρόθεση προστασίας του.
Η μονή αναφέρεται το 16ο και 17ο αιώνα. Η ίδρυσή της από τον Ιωαννίκιο και τον Αρσένιο Πεδιώτη τοποθετείται πριν το 1575, ενώ γραπτή αναφορά για το μοναστήρι και τους μοναχούς, που ήταν μέλη της οικογένειας Πεδιώτη, γίνεται πολλές φορές και στα έτη 1580, 1590, 1617, 1623, 1634 και 1635. Το 1617 το μοναστήρι παραχωρείται στη μονή Αρετίου και δηλώνεται ως περιουσία του στην απογραφή του 1635.