Αγία Ειρήνη

Καλός Λάκκος: το 1949 είχε 49 κατοίκους και πολύ σημαντική θεωρείται η αναφορά σαν Καλολάκκα σε επιγραφή του 110 π.χ. που καθόριζε τα σύνορα της αρχαίας πόλης Λατούς.

Αγία Πελαγία: το 1920 κατοικούσαν 82 άνθρωποι και το 1950 περίπου 100. Σήμερα μένουν ελάχιστοι. Το όνομα προέρχεται από την υπάρχουσα εκκλησία.

Στην κορυφή της Οξάς (υψόμετρο 563 μέτρων), σ’ ένα φανταστικό τοπίο απαράμιλλης ομορφιάς, πολλοί προσκυνητές από τον Άγιο Νικόλαο και τα γύρω χωριά, τίμησαν και φέτος (Παρασκευή 17 Απρίλιου) την Ζωοδόχο Πηγή, μια γιορτή προς τιμή της Παναγίας μας που ονομάζεται έτσι γιατί γέννησε τη Ζωή, που είναι ο Χριστός.

«Το καλύτερο ίσως μέρος του Μεραμπέλλου»

Ο καιρός της περασμένης Παρασκευής ήταν θαυμάσιος και αυτό βοήθησε πολλούς πιστούς να ανεβούν μέχρι την κορυφή της Οξάς (από τον Καλό Λάκκο και ανάβαση 30 λεπτών) για να εκκλησιαστούν αλλά και να θαυμάσουν στην μοναδική θέα που προσφέρει η τοποθεσία αυτ.

Η θέα από την Οξά είναι μοναδική… «σαν από αεροπλάνο», από την μια πλευρά αγναντεύουμε από ψηλά τον κόλπο του Μεραμπέλλου και τον Άγιο Νικόλαο, τα βουνά της Δίκτης και της Σητείας, τον κάμπο των Λακωνίων και τον Κρούστα… και από την άλλη την Ελούντα, την Σπιναλόγκα και την Κολοκύθα, το Κόρφο και τις αλυκές, αλλά και τα πολυτελή ξενοδοχεία της περιοχής.

Μια επίσκεψη στην Οξά συνδυάζει τρία διαφορετικά πράγματα, την ορθοδοξία, την ιστορία και την μυθολογία.

● Την ορθοδοξία γιατί εδώ πάνω, από τους Βυζαντινούς χρόνους, βρίσκεται το εκκλησάκι του Τιμίου Σταυρού,

● την ιστορία γιατί υπάρχει ο αρχαιολογικός χώρος της Οξάς και

● την μυθολογία με τα αποτυπώματα του Σαραντάπηχου σε βράχο κοντά στο εκκλησάκι.

ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΚΛΩΝΤΖΑΣ

http://www.anatolh.com/lasithi-news/agios-nikolaos/item/99875-%CE%B6%CF%89%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%87%CE%BF%CF%82-%CF%80%CE%B7%CE%B3%CE%AE-%CE%BF%CE%BE%CE%AC%CF%82-%CF%84%CE%BF-%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF-%CE%AF%CF%83%CF%89%CF%82-%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%BC%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CF%85-video

Ελούντα, Μονή Παναγίας στο Δρουβαλιά
Το μοναστήρι της Παναγίας132 βρισκόταν σε υψόμετρο 113 μ. στο λόφο Δρουβαλιά, ή Ντρουβαλιά, όπως ακούγεται σήμερα το τοπωνύμιο, στους πρόποδες της κορυφής Καρφί, πάνω από τον οικισμό της Ελούντας. Η θέση έχει κλίση 15 μοιρών με βορειοανατολικό προσανατολισμό και θέα στους κόλπους της Ελούντας, τη χερσόνησο της Κολοκύθας και τη σκοπιά Κριός της Βενετοκρατίας. Στο πετρώδες περιβάλλον του μνημείου φύονται ευκάλυπτοι, ελαιόδεντρα και χαρουπιές κι επίσης εντοπίζεται ένα καλντερίμι.
Σήμερα διατηρείται το καθολικό της μονής. Πρόκειται για ναό μονόχωρο καμαροσκέπαστο, με ένα νότιο παράθυρο και νότια είσοδο με απλό ημικυκλικό ανακουφιστικό τόξο.
Γύρω από το ναό έχει διαμορφωθεί τσιμεντένιο προαύλιο, ενώ στα ανατολικά του υπάρχει μία ανοιχτή δεξαμενή σε χρήση. Νοτιοδυτικά του ναού σώζονται διάφορα ερείπια πιθανότατα νεότερων κτισμάτων και κατά τόπους εντοπίζονται μεγάλοι σωροί από πέτρες.
Η μονή αναφέρεται το 17ο αιώνα με άνδρες μοναχούς. Το 1623 ο φεουδάρχης Πιέρο Μουδάτζο από το Επάνω χωριό της Φουρνής παραχωρεί το μοναστήρι του, που βρίσκεται σε τόπο ονομαζόμενο Δρουβαλιά και είναι της Υπεραγίας Θεοτόκου, στον ιερομόναχο Μελέτιο Κάβαλο και στη συνέχεια στους γιους του, όπως είχε κάνει παλαιότερα ο πεθερός του στους προκατόχους του μοναχούς, για να τό φροντίζει, να διαχειρίζεται την περιουσία του και να μνημονεύει το όνομά του.

Δράκος: Ο Δράκος είναι ένα πολύ εντυπωσιακός οικισμός. Από το 1920 μέχρι το 1979 είχε περίπου 40 κατοίκους. Σήμερα δεν μένει κανείς.