Ζωοδόχος Πηγή

To Αβδού βρίσκεται 38 χλμ. ανατολικά της πόλης του Ηρακλείου και 15,5 χιλιόμετρα από το λιμάνι Χερσονήσου, στον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στο οροπέδιο Λασιθίου. Το λένε και Καπετανοχώρι, επειδή έβγαζε ξακουστούς οπλαρχηγούς κατά την διάρκεια των Κρητικών επαναστάσεων, αλλά η σχέση του με το πνεύμα και τις τέχνες ήταν πάντα διακριτή. Αξίζει ο επισκέπτης να ακολουθήσει και να απολαύσει την διαδρομή, να δει τις φυσικές του ομορφιές, να  μάθει για την ιστορία του και να επισκεφθεί τα Βυζαντινά του μνημεία.

'Εχει πολλές φυσικές καλλονές. Τα σπήλαια της Αγίας Φωτεινής και της Αγίας 'Αννας, καθώς και βυζαντινές εκκλησίες αγιογραφημένες. Παράγει αρίστης ποιότητας λάδι, κρασί και κηπευτικά, οι δε άνθρωποι είναι ευγενικοί, με φιλόξενη πάντα διάθεση. Εδώ βρίσκεται και η μοναδική στην Κρήτη πίστα αλεξιπτώτου πλαγιάς (para pente).

Το τοπωνύμιο "Αβδού" προέρχεται από το όνομα του προφήτη Αβδιού, ναός του οποίου υπήρχε, κατά την παράδοση, στη θέση Κοντάρια ή Λινές.

Σήμερα στο Αβδού κατοικούν μόνιμα περίπου 300 άνθρωποι.

Παναγία (Ευαγγελισμός της Θεοτόκου)

O σταυροειδής με τρούλο κομψός ναός της Παναγίας με την θαυμάσια παλιά τοιχογράφηση, θεωρείται ο αρχαιότερος των ναών του Αβδού και αποτελεί σπουδαίο Αρχιτεκτονικό μνημείο βυζαντινού ρυθμού.

Αγιος Γεώργιος

Οι τοιχογραφίες του, που ανήκουν στον 14ο - 15ο αιώνα, είναι έργο πιθανότατα των ίδιων ζωγράφων του Αγίου Κωνσταντίνου, Μανουήλ και Ιωάννου των Φωκάδων.

Το παλιό "Ελληνικό" Σχολείο

Στα τέλη του 19ου αιώνα (1890) ιδρύεται στο Αβδού Ελληνικό Σχολείο (Παλιό Σχολειό), στο οποίο φοίτησαν μαθητές όχι μόνο από την επαρχία Πεδιάδας, αλλά και από ολόκληρο το νομό Ηρακλείου. Πολλοί ήταν οι νέοι του χωριού που μαθαίνοντας τα πρώτα τους γράμματα στο Ελληνικό Σχολείο, συνέχισαν τις σπουδές τους σε ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Αυτοί απετέλεσαν μια ομάδα πνευματικών ανθρώπων που δέσποσαν στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική ζωή του τόπου.

Ο ναός του Αγίου Κωνσταντίνου στο Αβδού Πεδιάδος είναι ένας απλός μονόχωρος ναός. Στο εσωτερικό του είναι κοσμημένος με τοιχογραφίες των αγιογράφων αδελφών Μανουήλ και Ιωάννη Φωκά, σημαντικών εκπροσώπων της κωνσταντινουπολίτικης τέχνης στην Κρήτη. Στην κτητορική επιγραφή του αναφέρεται το έτος 1445 και γίνεται μνεία του βυζαντινού αυτοκράτορα Ιωάννη Η΄ Παλαιολόγου (1425-1448), παρά το ότι οι Κρήτες είχαν ήδη γνωρίσει δυο αιώνες ενετικής κατοχής. 

Το τεταρτοσφαίριο της αψίδας κοσμείται με παράσταση του Χριστού Παντοκράτορα, ενώ πιο κάτω εικονίζονται οι Συλλειτουργούντες Ιεράρχες Βασίλειος και Χρυσόστομος. Στο θριαμβικό τόξο παριστάνεται η Φιλοξενία του Αβραάμ, πλαισιωμένη από τη σύνθεση του Ευαγγελισμού (Θεοτόκος - Αρχάγγελος Γαβριήλ). Την καμάρα του ιερού καταλαμβάνουν οι παραστάσεις της Ανάληψης και της Πεντηκοστής καθώς και τα Εισόδια. Στην καμαρωτή οροφή του κυρίως ναού απαντούν στα άνω διάχωρα Ευαγγελικές σκηνές (Υπαπαντή, Εις Άδου Κάθοδος, Σταύρωση, Μεταμόρφωση, Ίαση του Τυφλού) και στα κάτω σκηνές από το συναξάριο του Αγίου Κωνσταντίνου. Στους πλευρικούς τοίχους εικονίζονται ολόσωμοι Άγιοι. Στο δυτικό τοίχο υπάρχει νωπογραφική παράσταση της Κοίμησης της Θεοτόκου, έργο του Ιωάννη Φωκά, και σκηνές από την παράσταση της Τελευταίας Κρίσεως. 

Η τεχνοτροπία των Φωκάδων χαρακτηρίζεται από μια τάση ακαδημαϊσμού που εντοπίζεται στη λιτότητα, την ηρεμία και την ισορροπία των συνθέσεων. Τα στοιχεία αυτά τους κατατάσσουν ανάμεσα στους άμεσους προδρόμους της Κρητικής Σχολής του 15ου και 16ου αι.

 

http://odysseus.culture.gr/

Αγία Αννα

Σπηλαιώδης ναός σε ειδυλιακό τοπίο και σε υψόμετρο 760 μ. κοντά στο υπερκείμενο ονομαστό σπήλαιο - εκκλησία της Αγίας Φωτεινής (19ος αιώνας) νοτιοανατολικά του Αβδού. Τα ανάγλυφα δύο θυρώματα (πλαίσια πόρτας) με το χαρακτnριστικό σχήμα και την διακόσμnση ανήκουν στα τελευταία χρόνια της ενετοκρατίας.

Το σπήλαιο της Φανερωμένης

Νοτιανατολικά του Αβδού, στη θέση Φράχτης-Κουκούλα, βρίσκεται το σπήλαιο της Φανερωμένης. Γύρω του υπάρχει ωραιότατο δάσος με πρίνους. Η διαδρομή μέσα στο σπήλαιο είναι άνετη. Μετά την είσοδο διανοίγεται ένας προθάλαμος στο βάθος του οποίου υπάρχουν πλήθος σταλαγμίτες και στήλες. Ενας μικρός διάδρομος οδηγεί σε μια ευρύχωρη αίθουσα με μεγάλες και μικρές στήλες. Τα τοιχώματα αριστερά παρουσιάζουν ένα έξοχο θέαμα καθώς είναι καλυμμένα με λιθωματικό υλικό που μοιάζει με μορφή μεγάλου συμπλέγματος μεδουσών.

Το σπήλαιο έχει μήκος 43μ πλάτος από 4μ έως 11μ και ύψος 2,25μ έως 8,5μ. Το 1937 το ανέσκαψε ο Μαρινάτος και βρήκε 3 πέτρινες τράπεζες προσφορών, λεπτές λεπίδες από ξίφη, μικρούς διπλούς πέλεκεις, άφθονα όστρακα αγγείων, αντικείμενα γεωμετρικής περιόδου, κομμάτια δαιδαλικών πλακών από άργιλο που παριστάνουν μια σφίγγα και γυναίκα με γυμνό στήθος. Το σπήλαιο είχε χρησιμοποιηθεί σαν χώρος λατρείας μέχρι το τέλος της Ρωμαϊκής περιόδου.