Αρχάγγελος Μιχαήλ

Παναγία η Γκουβερνιώτισσα, παλαιά μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Στο μεσαίο τρούλο βρίσκεται ο Χριστός ο Παντοκράτορας, στους μεσαίους τοίχους είναι προφήτες, η Σταύρωση και άλλα. Αντίγραφα αυτών βρίσκονται στην αίθουσα της βασιλικής του Αγίου Μάρκου. 

Η μονή της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας βρίσκεται κοντά στο χωριό Ποταμιές, περίπου 5km από τη Χερσόνησο και 33km ανατολικά του Ηρακλείου. Είναι κτισμένη σε μικρό λόφο με ωραία θέα στη Λαγκάδα και το φράγμα Αποσελέμη.
Ο ναός, σταυροειδής με τρούλο, είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου και είναι από τους παλαιότερους στην Κρήτη. Είναι διακοσμημένος με σπουδαίες τοιχογραφίες με διάφορα θέματα, όπως τον Χριστό τον Παντοκράτορα στον τρούλο, τους Προφήτες, τη Σταύρωση, τη Θεοτόκο, κλπ, που τον κατατάσσουν στους σημαντικότερους ναούς με τοιχογραφίες στην Κρήτη με καλλιτεχνικές επιρροές από την Κωνσταντινούπολη. Οι τοιχογραφίες του ναού χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά ενδιαφέρουσες, μερικές απ’ αυτές , μάλιστα, είναι ασυνήθιστες έως και σπάνιες. Οι εικόνες του μοναστηριού, εκτίθενται σήμερα στο Ιστορικό Μουσείο του Ηρακλείου.
Σύμφωνα με την παράδοση, η μονή ιδρύθηκε από βυζαντινό άρχοντα μετά το 961, όταν ο Νικηφόρος Φωκάς απελευθέρωσε την Κρήτη από τους Άραβες. Ωστόσο, ο τοιχογραφικός διάκοσμος φιλοτεχνήθηκε τον 14ο αιώνα και συγκεκριμένα την πρώτη πεντηκονταετία (δηλαδή 1300-1350).

Ανακαινισμένο και συντηρημένο, δίνει την ευκαιρία στους επισκέπτες του να θαυμάσουν από κοντά τις σπάνιες τοιχογραφίες του 14ου αιώνα που κοσμούν το εσωτερικό του ναού αλλά και την Έκθεση Εκκλησιαστικών Κειμηλίων που δημιουργήθηκε στα κτίρια της μονής και φιλοξενεί τα τέμπλα της Γκουβερνιώτισσας, σημαντικά κειμήλια, αντίγραφα των εικόνων της Γκουβερνιώτισσας, άμφια κ. ά.

Στο κτιριακό συγκρότημα δημιουργήθηκε Έκθεση Εκκλησιαστικών Κειμηλίων, μικρός συνεδριακός χώρος, ειδική αίθουσα για την φιλοξενία περιοδικών εκθέσεων εργαστήρι αγιογραφίας, ενώ έχει προβλεφθεί χώρος για τη λειτουργία αναψυκτηρίου – κυλικείου που θα καλύπτει τις ανάγκες των επισκεπτών.
Ανατολικά του ναού βρίσκονται σε εξέλιξη οι εργασίες για τη δημιουργία βοτανικού κήπου.
Εκτεταμένες είναι και οι παρεμβάσεις στον εξωτερικό περιβάλλοντα χώρο. Αναδείχθηκαν αρχιτεκτονικά στοιχεία, βελτιώθηκε η πρόσβαση με σεβασμό στο φυσικό κάλλος της περιοχής.

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΟΤΑΜΙΩΝ ΗΡΑΚΛΕΙΟΥ