Νομός: Ηρακλείου
Ριζόκαστρο - Belvedere
Ίσως η τοποθεσία επίσης της αρχαίας πόλης Στήλαι. Στην ίδια θέση ιδρύθηκε στις αρχές του 13ου αιώνα, πιθανώς από τον Γενοβέζο Πεσκατόρε φρούριο, που το ονόμασαν Μπελβεντέρε, που θα πει στα ελληνικά Καλλιθέα, επειδή το ύψωμα δεσπόζει σε όλο το ανατολικό τμήμα της Μεσαράς. Στην ανοικοδόμηση του φρουρίου χρησιμοποιήθηκαν τα οικοδομικά υλικά των ερειπίων της αρχαίας πόλης.
Βόρεια από τα Καστελιανά, στην ανατολική Μεσαρά, πάνω στο λόφο που δεσπόζει στην περιοχή βρίσκεται το βυζαντινό κάστρο Ριζόκαστρο που αργότερα μετονομάστηκε από τους ενετούς σε Belvedere. Στον ίδιο χώρο βρισκόταν τα αρχαία χρόνια η πόλη Πριανσός, ένας χώρος με συνεχή κατοίκηση από τα αρχαία μέχρι και τα σημερινά χρόνια, λόγω της εύφορης περιοχής. Στους πρόποδες του λόφου κυλάει ο ποταμός Αναποδάρης με την άγνωστη τετράτοξη ρωμαϊκή γέφυρα και τον ξεχωριστό υδροβιότοπο της περιοχής.
Το Ριζόκαστρο ήταν μια μεγάλη σε έκταση καστροπολιτεία κτισμένη μετά τον 10ο αιώνα, γεμάτη με κατοικίες, εκκλησίες, κινστέρνες, οχυρωματικές κατασκευές. Σήμερα σώζονται οι μεγάλες δεξαμενές, ίχνη κατοικιών, τμήματα του οχυρωματικού περιβόλου και αρκετές εκκλησίες στον χώρο. Στα Κάτω Καστελιανά μπορεί να επισκεφθεί κάποιος και τη μεγάλη ρωμαϊκή δεξαμενή.
Στο εσωτερικό του είχαν κτιστεί έξι εκκλησίες, εκ των οποίων σώζονται ερείπια των πέντε. Η μόνη από αυτές που χρησιμοποιείται και σήμερα είναι η εκκλησία της Κοίμησης της Θεοτόκου. Εδώ, κοντά στον ιερό ναό, υπάρχει η σπηλιά του Αράπη, όπου οι κάτοικοι της περιοχής έβρισκαν καταφύγιο.
Στο εσωτερικό του φρούριου Belvedere, πάνω στο λόφο Κάστελλο, σώζονται αναμεσα στα ερείπια της καστροπολιτείας, οι τρεις παρακάτω μικρές μονόχωρες εκκλησούλες σε σχετικά καλή κατάσταση. Με βάση τις αποσπασματικά διατηρημένες τοιχογραφίες τους, χρονολογούνται, από το 14ο έως το 15ο αιώνα.
Κοντά λοιπόν, στην είσοδο του κάστρου βρίσκεται ο ναός Εισοδίων της Θεοτόκου με δύο οικοδομικές φάσεις. Ο τοιχογραφικός του διάκοσμος, σώζεται καλύτερα στο νεότερο, δυτικό τμήμα του και χρονολογείται στο β΄μισό του 14ου αιώνα. Στην ίδια περίοδο, ανήκουν και τα σπαράγματα τοιχογραφιών από το μικρό εκκλησάκι της Αγίας Αναστασίας στο ΝΔ τμήμα του φρουρίου, το οποίο οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια δυο αρχαίων δεξαμενών. Το εικονογραφικό του πρόγραμμα περιλαμβάνει σκηνές από το Χριστολογικό κύκλο, όπως επίσης και πέντε σπάνιες από το βίο της τιμώμενης Αγίας. Επίσης,πολύ κατεστραμμένο εικονογραφικό διάκοσμο φέρει και ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στο βορειοδυτικό τμήμα του Belvedere, ο οποίος, σύμφωνα με διατηρημένη κτητορική επιγραφή, φιλοτεχνήθηκε το 1467 από το ζωγράφο Γεώργιο Πέλεγρη
Εντός του κάστρου σώζονται ακόμα, λείψανα μιας παλαιοχριστιανικής βασιλικής με ψηφιδωτό δάπεδο, καθώς και τρεις ερειπωμένες εκκλησίες, μεταξύ των οποίων και ο περίοπτος, τοιχογραφημένος τρουλλαίος ναός του Αγίου Γεωργίου, στην κορυφή του λόφου.
