Νομός: Ρεθύμνου



Μέρη κοντινά με Μεταμόρφωσης του Σωτήρα

Το φαράγγι Αρκαδίου ή Αρκαδιώτικο Φαράγγι ξεκινάει από τα βορειοδυτικά της μονής Αρκαδίου και συνεχίζει βόρεια για 4,5 περίπου χιλιόμετρα καταλήγοντας στο χωριό Πικρή.
Το φαράγγι παρουσιάζει πλούσιο φυτικό και ιστορικό ενδιαφέρον, καθώς εδώ φύονται αντιπροσωπευτικά είδη της κρητικής χλωρίδας και υπάρχουν κτίσματα και ερείπια από την Ενετική εποχή και την Τουρκοκρατία.

Η Μονή του Αρκαδίου, αφιερωμένη στη μνήμη της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα και των αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, έχει ιδιαίτερη σημασία ως το πλέον χαρακτηριστικό παράδειγμα της Κρητικής Αναγέννησης, αλλά και λόγω της έντονης συμμετοχής της στους απελευθερωτικούς αγώνες των κρητικών, με αποκορύφωμα την πολιορκία και την αυτοθυσία των κλεισμένων σε αυτή υπερασπιστών το 1866. Τα πρώτα βεβαιωμένα στοιχεία για τη Μονή ανάγονται στις αρχές του 16ου αιώνα, εποχή κατά την οποία κτίστηκε και το αρχικό μονόχωρο καθολικό.
Το 1572 κάτω από την καθοδήγηση του ιδιοκτήτη της Μονής Ματθαίου Καλλέργη και του ηγουμένου Κλήμη Χορτάτζη, η Μονή μετατρέπεται σε κοινόβιο και αρχίζει η οικοδόμηση του νέου δίκλιτου καθολικού με την περίλαμπρη πρόσοψη από λαξευτό πωρόλιθο, στη σύνθεση της οποίας έχουν αναγνωριστεί άμεσες επιδράσεις από τα έργα των μεγάλων αρχιτεκτόνων Sebastiano Serlio και Andrea Palladio.
Η Μονή Αρκαδίου είναι ένα τετράπλευρο συγκρότημα μεγίστων διαστάσεων 73,80Χ78,80 μέτρων, που περικλείει μια μεγάλη αυλή στο μέσο και προς τα νότια της οποίας υπάρχει το νέο καθολικό. Στη δυτική πτέρυγα, όπου υπάρχει και η κεντρική πύλη με το τοξωτό διαβατικό υπάρχουν θολοσκέπαστοι, αποθηκευτικοί χώροι στο ισόγειο και κελιά μοναχών στον όροφο. Στη βόρεια πτέρυγα υπάρχει το σύγχρονο ηγουμενείο, που αντικατέστησε το κατεστραμμένο αρχικό και στη συνέχεια ένα μεγάλο θύρωμα οδηγεί στην κλειστή αυλή της κοινής τράπεζας.
Ανατολικά της τράπεζας και εκατέρωθεν ενός μεγάλου θολοσκέπαστου χώρου, του "σαρνιτσίου", που έχει κάτω από το δάπεδό του ισομεγέθη δεξαμενή, είναι διατεταγμένα τα μαγειρεία, ο φούρνος, το ζυμωτήριο, αποθήκες τροφίμων και διώροφα κελιά μοναχών. Στη συνέχεια η πτέρυγα κλείνει με την κρασαποθήκη, που είχε μετατραπεί σε πυριτιδαποθήκη το 1866 και ανατινάχθηκε, στέλνοντας στο θάνατο εχθρούς και φίλους από τον Κωνσταντίνο Γιαμπουδάκη. Ακολουθεί η ανατολική πύλη και στη συνέχεια τα, ως επί το πλείστον διώροφα κελιά της ανατολικής πτέρυγας. Το ανατολικό τμήμα της νότιας πτέρυγας στο ισόγειο με την κλειστή, θολωτή στοά, ονομάζεται "Μεσοκούμια και φιλοξενούσε τους γέροντες και ασθενείς μοναχούς, ενώ στον όροφο υπάρχουν κελιά με πλατύ διάδρομο μπροστά τους. Ακολουθούν προς τα δυτικά συνεχόμενοι, θολοσκέπαστοι χώροι, που χρησίμευαν ως αποθήκες για το λάδι και το κρασί, προϊόντα για τα οποία η Μονή φημιζόταν πάντα. Στους χώρους αυτούς πρόκειται να στεγαστεί το νέο Μουσείο, που σήμερα φιλοξενείται στα νεώτερα κτίσματα, πάνω από τις αποθήκες. Δυτικά της Μονής είναι κτισμένο το βαρύ συγκρότημα των στάβλων, αποτελούμενο από τρεις θολοσκέπαστους χώρους και κτίστηκε το 1714.
Εκτός από το καθολικό, που κτίστηκε μεταξύ του 1572 και 1587, το υπόλοιπο συγκρότημα της Μονής Αρκαδίου κτίστηκε μεταξύ του 1670 και 1714, όπως διαπιστώνουμε από τις σωζόμενες επιγραφές, αλλά και από τις πληροφορίες των ιστορικών πηγών. Πρόκειται για ένα τυπικό παράδειγμα μανιεριστικής αρχιτεκτονικής, που είχε επικρατήσει στη βενετοκρατούμενη Κρήτη από τα μέσα του 16ου αιώνα και απετέλεσε της τοπικής λαϊκής παράδοσης. Η Μονή έχει πολλές οικοδομικές φάσεις, που χρονολογούνται κυρίως μετά τη μεγάλη καταστροφή του 1866.
Η Μονή Αρκαδίου στα χρόνια της λειτουργίας της υπήρξε κέντρο Παιδείας, αντιγραφής χειρογράφων και άσκησης της χρυσοκεντητικής . Πολλά χειρόγραφα σώζονται σε βιβλιοθήκες του εξωτερικού, ενώ ένας σημαντικός αριθμός από χρυσοκέντητα άμφια, έργα των καλλιτεχνών-μοναχών, εκτίθενται στο Μουσείο, ή σώζονται στα διάφορα, μεγάλα κέντρα της Ορθοδοξίας.

Leaving the Arkadi monastery (Rethimnon prefecture) to north, we take the road towards Amnatos. Moving northwards and following the course of the beautiful Arkadi gorge, we arrive after about 3.5 km at the village of Amnatos. Its unique location up on a hill with a panoramic view out towards Rethymnon, and the rich vegetation of the area, already charmed the people of antiquity. This is witnessed by the find of an inscription which mentions the place-name ‘(Amn) atos’, as well as the opinion of a number of researchers that it was exactly in this area that a city called Tripodos must have existed in antiquity. Without doubt, the village achieved its greatest flowering during the period of the Venetian occupation, when it was referred to as Amnato.
This prosperity is witnessed by the fortress-type town plan and the unique Venetian buildings, of which the prime example is the Sanguinazzo mansion. In the triangular door-frame of this important house there is the coat of arms of the family, an eagle and the inscription: Initium sapientiae timor Domini (the beginning of wisdom is fear of the Lord).
Later on, during the period of the Turkish occupation, the village was inhabited by Ottomans who must have built a mosque with a minaret there, since this is mentioned in descriptions given by the traveller Pashley. Remains of a Turkish tower of the same period have been located outside the village. In more recent years the village housed the famous ‘Arkadi School’, a place of study for those destined to become monks at Arkadi monastery.
Amnatos is closely connected with the holocaust of Arkadi, since most of its inhabitants were in the monastery at that tragic hour. Amongst them was the heroine Harikleia Daskalaki (or Daskaloharikleia) with her three sons. To honour her, and all the Fallen of Amnatos, their proud descendants have erected a memorial in the centre of the village. Visits to the Folk Museum and the Municipal Museum of the History of Greek Education are well worthwhile here.

Το σημερινό καθολικό της Mονής κτίστηκε το 1587, αλλά πιθανόν υπήρχε προγενέστερος ναός του 14ου αιώνα. Υπήρξε πλουσιότατο μοναστηριακό συγκρότημα, στο οποίο λειτουργούσε κέντρο αντιγραφής ελληνικών χειρογράφων και εργαστήριο κεντητικής αμφίων. Μεγάλης στρατηγικής σημασίας Μονή, η οποία υπέστη το ολοκαύτωμα του 1866 κατά την επανάσταση εναντίον των Τούρκων.
Στις συλλογές της Μονής Αρκαδίου περιλαμβάνονται: Συλλογή κρητικών εικόνων,εκκλησιαστικών βιβλίων και χειρογράφων, εκκλησιαστικών κειμηλίων και αμφίων.
Τα σημαντικότερα εκθέματα της Μονής είναι: Βημόθυρα με παράσταση Ευαγγελισμού και τους Αποστόλους Πέτρο και Παύλο (15ος αιώνας), Άγιος Ιωάννης Πρόδρομος( τέλη 16ου αιώνα), Χριστός ένθρονος (1631), Άγιος Γεώργιος Κεφαλοφόρος(17ος αιώνας).