Μαρθα

Το χωριό Μάρθα βρίσκεται 54 χιλιόμετρα νότια του Ηρακλείου, σε υψόμετρο 390 μέτρων στους πρόποδες του υψώματος Κούπα της Δίκτης. Στην ουσία το χωριό αποτελείται από δύο συνοικισμούς την Πέρα Μάρθα ή Μικρή Μάρθα και την Πόδε Μάρθα ή Μεγάλη Μάρθα.

Για την προέλευση της ονομασίας του χωριού υπάρχουν δύο εικασίες. Η πρώτη αναφέρει ότι το όνομα προέρχεται από το την καλόγρια της Μονής του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου που υπήρχε στην περιοχή, ενώ η δεύτερη θέλει το όνομα να οφείλεται σε μία αρχόντισσα της οποίας το αρχοντικό του οποίου τα ερείπια υπάρχουν μέχρι σήμερα και βρισκόταν κοντά στο μοναστήρι.

Ανατολικά του οικισμού Καραβάδου, κατά μήκος του ποταμού Μπαρίτη, σώζονται πέντε εγκαταλελειμμένοι νερόμυλοι στη σειρά, σε απόσταση 500 μ., ο ένας από τον άλλον. Πρόκειται για καλοχτισμένες και στιβαρές κατασκευές του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, εξοπλισμένες με κατάλληλους μηχανισμούς, οι οποίοι λειτουργούσαν εκμεταλλευόμενοι τη δύναμη του νερού. Οι τρεις από αυτούς, διατηρούνται σήμερα σε καλή κατάσταση και είναι γνωστοί με τα ονόματα: πάνω, μέσα και κάτω Μύλος. Μάλιστα, ο τελευταίος, ο οποίος βρίσκεται κοντά στον παλιό οικισμό Οξώστη, έπαψε να λειτουργεί μόλις το 1960-70.

Ο σημαντικός αριθμός των προβιομηχανικών αυτών κτιρίων, υποδεικνύει έντονη δραστηριότητα και κινητικότητα στην περιοχή, κυρίως όμως μαρτυρεί μια οικονομία που δεν βασίζεται αποκλειστικά στη γεωργία και στην κτηνοτροφία, αλλά που επεκτείνεται δυναμικά και στο δευτερογενή τομέα παραγωγής.
 

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΜΑΡΘΑΣ