11ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΧΑΝΙΩΝ

Ο πύργος κτίστηκε περί τον 18ο αιώνα. Μαζί με τα βοηθητικά κτήρια και τα μετόχια ήταν του Τούρκου αγά Ζούνη

O επαναστάτης που έκανε το κορμί του κοντάρι σημαίας

Ξημέρωμα του 1897 η Κρήτη «βράζει» από τις θηριωδίες των Τούρκων. Οι Κρητικοί αποφασίζουν να κηρύξουν την Ένωση με την μητέρα Ελλάδα. Στον Προφήτη Ηλία του Ακρωτηρίου Χανίων Κρήτης οχυρώνονται οι επαναστάτες και υψώνουν την ελληνική σημαία, που τους παρέδωσε ο ύπαρχος του θωρηκτού «Ύδρα» Κωνσταντίνος Κανάρης, εγγονός του ναύαρχου Κανάρη.

Εκτός από τους τούρκους, έχουν να αντιμετωπίσουν και την αντίδραση των Μεγάλων Δυνάμεων (Ιταλίας, Γαλλίας, Αυστρίας, Γερμανίας, Αγγλίας και Ρωσίας), που στις 9 Φεβρουαρίου 1897, ξεκινούν σφοδρό βομβαρδισμό.

Μία από τις οβίδες κτυπά και καταρρίπτει τον ιστό με την ελληνική σημαία. Ο οπλίτης Σπύρος Καγιαλές-Καγιαλεδάκης με μεγάλο κίνδυνο για την ζωή του πετάγεται μέσα στην πύρινη κόλαση του βομβαρδισμού, ξαναστήνει τον ιστό και η σημαία κυματίζει και πάλι περήφανη.

Μια νέα οβίδα καταρρίπτει και πάλι τον ιστό. Ο Σπύρος Καγιαλές-Καγιαλεδάκης τον ξαναστήνει όπως πριν.

Τρίτη οβίδα θρυμματίζει πια τον ιστό και ρίχνει κάτω την σημαία. Τότε συνέβη κάτι το απίστευτο, κάτι ανεπανάληπτο:

Ο Σπύρος Καγιαλές - Καγιαλεδάκης αρπάζει την σημαία και την ανυψώνει κάνοντας το ίδιο του το σώμα κοντάρι!

Μόλις οι ναύαρχοι του ενωμένου στόλου είδαν με τα κιάλια ότι η σημαία και πάλι κυματίζει με κοντάρι έναν… επαναστάτη, δεν πίστευαν στα μάτια τους και αμήχανοι διέταξαν παύση πυρός. Το στρατόπεδο δονείται από ζητωκραυγές και πανηγυρισμούς. Στο ελληνικό θωρηκτό "'Υδρα"  ψέλνεται ο εθνικός ύμνος. Ζητωκραυγές και χειροκροτήματα ακούγονται πλέον όχι μόνο από τα ελληνικά, αλλά και από τα ιταλικά και γαλλικά πλοία!!!

Ο Ιταλός επικεφαλής του στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων, υποναύαρχος Κανεβάρο, γράφει στα απομνημονεύματά του: «Η ανύψωση της σημαίας με αυτόν τον τόσο ηρωικό τρόπο, αποτέλεσε μια στιγμή της ζωής μου που δεν θα λησμονήσω ποτέ».

Όπως διηγήθηκε αργότερα ο ίδιος ο εθνάρχης Ελευθέριος Βενιζέλος, που πρωτοστατούσε στα γεγονότα της εποχής,  ο ναύαρχος Κανεβάρο του είχε πει, πως έμεινε άναυδος από θαυμασμό για την ωραία αυτή και κατ'εξοχήν ηρωική πράξη του Σπύρου Καγιαλέ - Καγιαλεδάκη, που εκείνη ακριβώς την ημέρα νίκησε -στην κυριολεξία- την ευρωπαϊκή διπλωματία. Όχι μόνο γιατί προκάλεσε την άμεση παύση του βομβαρδισμού του Ακρωτηρίου, αλλά και την υποβολή, από τους ναυάρχους, ευνοϊκών εισηγήσεων προς τις κυβερνήσεις τους. Με αποτέλεσμα μετά από λίγους μήνες να κερδίσει η Κρήτη την αυτονομία της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία που προηγήθηκε της Ένωσής της με την Ελλάδα.

Η πρώτη θετική εξέλιξη "προαναγγέλθηκε" δύο μέρες μετά την ηρωική όσο και μοναδική στην ιστορία, πράξη του Σπύρου Καγιαλέ - Καγιαλεδάκη, με την Προκήρυξη των Ναυάρχων του ενωμένου στόλου Ιταλίας, Γαλλίας, Αυστρίας, Γερμανίας, Αγγλίας και Ρωσίας.

Ο δήμος Ακρωτηρίου γιορτάζει κάθε χρόνο την επέτειο του βομβαρδισμού της 9ης Φεβρουαρίου 1897 και μαζί τιμά με καταθέσεις στεφάνων στον ανδριάντα του (δίπλα στους Τάφους των Βενιζέλων), τον ήρωα Σπύρο Καγιαλέ – Καγιαλεδάκη, που έγινε σύμβολο στον αγώνα των Κρητικών για την Ένωση της Κρήτης με την Ελλάδα.

 http://www.kayales.gr/

Ένα από τα πιο δημοφιλή σημεία που προσφέρουν πανοραμική θέα προς τα Χανιά, είναι οι Τάφοι των Βενιζέλων, λίγα χιλιόμετρα ανατολικά από την πόλη, στο δρόμο για το Ακρωτήρι και το αεροδρόμιο. Εδώ βρίσκονται οι τάφοι του χαρισματικού Έλληνα πολιτικού - και επτά φορές πρωθυπουργού της Ελλάδας - Ελευθέριου Βενιζέλου και του γιού του Σοφοκλή Βενιζέλου, που διατέλεσε επίσης πρωθυπουργός της Ελλάδας από το 1943 μέχρι το 1952.

Στο ίδιο αυτό σημείο βρίσκεται η μικρή εκκλησία του Προφήτη Ηλία και το άγαλμα του Σπύρου Καγιαλεδάκη ή Καγιαλέ που στις 9 Φεβρουαρίου του 1897 (Επανάσταση του 1897), την ώρα του μεγάλου βομβαρδισμού των επαναστατημένων Κρητικών από το στόλο των Μεγάλων Δυνάμεων, αυτός έκανε το κορμί του κοντάρι για να σηκώσει ψηλά την Ελληνική σημαία που οι οβίδες των καραβιών είχαν ρίξει στο έδαφος.

Η οικία της Χαλέπας κατατάσσεται στην κατηγορία των αυθεντικών (documentary) σπιτιών, καθώς εξιστορεί τη ζωή μιας μεγάλης προσωπικότητας και στο εσωτερικό της διασώζονται αυθεντικά αντικείμενα, τοποθετημένα στην αρχική τους θέση, ώστε να διατηρείται η αισθητική και το ύφος που είχε  προσδώσει το πρόσωπο που έζησε σε αυτή.
Η οικία κτίστηκε από τον πατέρα του Βενιζέλου, Κυριάκο, το 1880 και φέρει την προσωπική σφραγίδα του μεγάλου πολιτικού, καθώς απέκτησε τη σημερινή της μορφή μετά την ανακαίνιση του 1927, την οποία επέβλεψε ο ίδιος και πραγματοποιήθηκε με δαπάνες της δεύτερης συζύγου του Έλενας. Ο Βενιζέλος έζησε σε αυτή τα περισσότερα χρόνια της ζωής του: πέρασε το μεγαλύτερο μέρος των νεανικών του χρόνων, έζησε ευτυχισμένος με την πρώτη του σύζυγο Μαρία, γεννήθηκαν και μεγάλωσαν τα παιδιά του και βίωσε την τραγική απώλεια της αγαπημένης του γυναίκας. Από την οικία της Χαλέπας ξεκίνησε ως επαναστάτης για το Ακρωτήρι (1897), το Θέρισο (1905), τη Θεσσαλονίκη (1916). Από αυτή αναχώρησε για την Αθήνα για να αναλάβει πρωθυπουργός της Ελλάδας (1910) και για τη Γαλλία, μαζί με τη σύζυγό του Έλενα, μετά το αποτυχημένο κίνημα του 1935.  Από το 2000 είναι η έδρα του Εθνικού Ιδρύματος «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος», στο οποίο παραχωρήθηκε το 2002 από το υπουργείο Οικονομικών.
Χαρακτηριστικό δείγμα αρχοντικού του 19ου αιώνα με δυτικές επιρροές, η οικία Βενιζέλου αποτελείται από τρεις ορόφους, συνολικής επιφάνειας περίπου 1.000 τετραγωνικών μέτρων. Η μουσειακή διαδρομή έχει 18 επισκέψιμα σημεία-σταθμούς με αυθεντικά εκθέματα, τεκμήρια μεγάλης ιστορικής αξίας και πλούσιο εποπτικό υλικό. Έξι σημεία-σταθμοί διατηρούνται ακριβώς όπως παραδόθηκαν στο Εθνικό Ίδρυμα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» από την οικογένεια Βενιζέλου και σε μεγάλο βαθμό όπως ήταν όταν ζούσε σε αυτά ο ίδιος (διάδρομος εισόδου, σαλόνι, πολιτικό γραφείο, τραπεζαρία, προσωπικό γραφείο και υπνοδωμάτιο Βενιζέλου). Το καπνιστήριο, που είχε καταστραφεί κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ξανακτίστηκε με βάση τη μελέτη του 1927 και φιλοξενεί σπάνιες εκδόσεις από την προσωπική βιβλιοθήκη του Ελευθερίου Βενιζέλου. Το δωμάτιο υπηρεσίας του ισογείου παραμένει με τη μορφή (τοιχογραφίες) που του δόθηκε στη διάρκεια της Κατοχής από τους Γερμανούς, οι οποίοι είχαν επιτάξει την οικία. Στους διαδρόμους των ορόφων υπάρχει εποπτικό υλικό για την οικογένεια Βενιζέλου, την οικία της Χαλέπας και τα άλλα σπίτια όπου κατά καιρούς έζησε ο μεγάλος πολιτικός, ενώ ένας χώρος στον α΄ όροφο είναι αφιερωμένος στην Έλενα Βενιζέλου. Σε πέντε δωμάτια στον πρώτο όροφο και τη σοφίτα-αίθριο παρουσιάζεται η δράση του Βενιζέλου, χωρισμένη στις θεματικές «Ο Επαναστάτης», «Ο Πολιτικός», «Ο Διπλωμάτης», «Ο Άνθρωπος», «Ο Μύθος».  Τέλος, σε δύο σημεία παρουσιάζονται οι δολοφονικές απόπειρες εναντίον του Βενιζέλου, το 1920 και το 1933.
Η συλλογή του Μουσείου αποτελείται:
(1) από αυθεντικά έπιπλα, αντικείμενα και έργα τέχνης, τα οποία βρίσκονται στη θέση που ο ίδιος ο Ελευθέριος Βενιζέλος είχε επιλέξει να τα τοποθετήσει  και
(2) από αντικείμενα και τεκμήρια μεγάλης ιστορικής αξίας από το αρχείο του Ιδρύματος, που συνδέονται με τον Βενιζέλο, τη δράση του και την εποχή του.

ΜΟΥΣΕΙΑΚΟ ΥΛΙΚΟ

Έργα Τέχνης: Πίνακες γνωστών Ελλήνων ζωγράφων (Κοκότσης, Ιωαννίδης, Μαγιάσης, Μαλεάς, Σουλιώτης, Σταυράκης κ.ά.), σπάνιο φωτογραφικό και εικαστικό υλικό, τοιχογραφίες.

Αντικείμενα: Παράσημα, μετάλλια, γλυπτά, εξαιρετικά σπάνιες εικόνες του Αγίου Ελευθερίου, κοσμήματα, νομίσματα, σφραγίδες αντικείμενα λαϊκής τέχνης, είδη μικροτεχνίας κ.ά.

Έπιπλα: Γραφεία, βιβλιοθήκες, σαλόνι, τραπεζαρία, κρεβάτια κ.ά.

Οικιακός εξοπλισμός: Φωτιστικά, χαλιά, υφάσματα, κεντήματα κ.ά.
ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ

Μεταξύ άλλων  εκτίθενται:
•Τα χειρόγραφα της μετάφρασης του Θουκυδίδη από τον Βενιζέλο.
•Οι πένες με τις οποίες υπέγραψε τις συνθήκες των Σεβρών (1920) και της Λωζάννης (1923) και τα αυθεντικά κείμενά τους.
•Τα ματωμένα ρούχα από την εναντίον του δολοφονική απόπειρα στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών στο Παρίσι (1920).
•Το αυτοκίνητο Packard (μοντέλο 1929), στο οποίο επέβαινε κατά τη δολοφονική απόπειρα της λεωφόρου Κηφισίας (1933) και φέρει τα σημάδια από 66 σφαίρες.  Επίσης, ένα πανομοιότυπο αυτοκίνητο, ένα από τα δύο σωζόμενα σε ολόκληρο τον κόσμο, προκειμένου ο επισκέπτης να έχει ολοκληρωμένη εικόνα για την κατάσταση του οχήματος πριν από την απόπειρα.
•280 σκαλιστοί λίθοι που χρησιμοποιήθηκαν στο ανάθεμα εναντίον του το 1916.
•Το περίστροφο που χρησιμοποιούσε ως επαναστάτης στην Κρήτη.
•Δύο γραμμόφωνα της εποχής και σπάνιοι δίσκοι 78 στροφών, που περιλαμβάνουν ηχογραφημένες ομιλίες του.

ΣΤΗ ΣΟΦΙΤΑ ΤΗΣ ΟΙΚΙΑΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Η ΓΝΩΣΗ ΓΙΝΕΤΑΙ ΨΥΧΑΓΩΓΙΑ!

Οπως ακόμη αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση του Ιδρύματος, «η σοφίτα της οικίας Βενιζέλου έχει μετατραπεί σε σύγχρονο χώρο εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων με διαδραστικά εκθέματα και αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών. Με δωρεά του Ιδρύματος «Σταύρος Νιάρχος» υλοποιήθηκαν νέες δραστηριότητες με στόχο την ανάδειξη της οικίας σε σύγχρονο και δυναμικό  προορισμό μέσω προηγμένων μουσειακών εργαλείων. Ειδικότερα, στη σοφίτα λειτουργούν:
(α) αίθουσα διαδραστικών εκθεμάτων και τεχνολογίας
Ο επισκέπτης κάθε ηλικίας έχει την ευκαιρία να ολοκληρώσει τη μουσειακή εμπειρία και να εμπεδώσει την ιστορική πληροφορία μέσα από τη διαδραστική έκθεση με πρωτότυπα παιχνίδια τεχνολογίας και ξύλινες κατασκευές. Στόχος είναι η εμπειρία που προσφέρεται κάθε φορά να είναι διαφορετική ώστε να δημιουργείται στον επισκέπτη κίνητρο επιστροφής.
(β) χώρος για ομαδικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες
Εξοπλισμένος με τα πιο σύγχρονα μέσα προβολής ο χώρος είναι κατάλληλος για εκπαιδευτικές δράσεις και εκδηλώσεις. Εναλλακτικά μπορεί να λειτουργήσει και ως αίθουσα προβολών».

Περισσότερα: http://www.venizelos-foundation.gr/

Έξοχο παράδειγμα νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής όπως αυτή εφαρμόστηκε τις τελευταίες δεκαετίες της τουρκοκρατίας. Κατασκευάστηκε στο προάστειο της Χαλέπας και είναι από τα σημαντικότερα κτίσματα των Χανίων.

Κτισμένο στον τύπο της βίλας, το κτίριο διακρίνεται για την κομψότητα, την ισορροπία των όγκων του και την λιτότητα των μορφών του. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν η διαμόρφωση της κύριας εισόδου, που ανοίγεται στην αυλή, με την μαρμάρινη σκάλα και το προστώο, καθώς και ο εσωτερικός διάκοσμος του κτίσματος.

Κτίστηκε γύρω στο 1860. Από το 1865 υπήρξε το επίκεντρο κάθε κοινωνικής και φιλανθρωπικής κίνησης στην Κρήτη, στα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας και εκείνα της Αρμοστίας στο νησί. Έχει κηρυχθεί διατηρητέο μνημείο.