23ο ΝΗΠΙΑΓΩΓΕΙΟ ΒΟΛΟΥ

Η αρχαία πόλη της Δημητριάδας, μια από τις μεγαλύτερες πόλεις της αρχαιότητας, καταλαμβάνει την ευρύχωρη περιοχή στα νότια του κόλπου του Βόλου, απέναντι από τη σύγχρονη πόλη. Ιδρύθηκε από τον Δημήτριο Πολιορκητή το 294 π. Χ. και για κάποιο διάστημα υπήρξε πρωτεύουσα του μακεδονικού κράτους.
Ανάμεσα στα πιο σημαντικά δημόσια κτίρια, που έχουν εντοπισθεί και ανασκαφεί, εξέχουσα θέση κατέχουν το αρχαίο θέατρο, το ανάκτορο, η βασιλική της Δαμοκράτειας και τα απομεινάρια του ρωμαϊκού υδραγωγείου, γνωστά ως δόντια.
Η έκταση της Αρχαίας Δημητριάδας, η σημασία των μνημείων και η θέση της κοντά στη σύγχρονη πόλη του Βόλου, κατέστησαν δυνατή τη δημιουργία ενός πρότυπου αρχαιολογικού πάρκου, που αναδεικνύει και αξιοποιεί τον αρχαιολογικό χώρο στο σύνολό του.

Το θέατρο της Δημητριάδος κατασκευάστηκε ταυτόχρονα με την ίδρυση της πόλης (το 294-2 π.Χ.) από τον Μακεδόνα βασιλέα Δημήτριο Πολιορκητή. Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα το θέατρο περιέπεσε σε αχρηστία λόγω καταστροφών του (από την τελευταία εικοσιετία του 2ου αι. π.Χ. έως πιθανόν το 79 μ.Χ.) και μετά από μια μεγάλη ανακαίνιση λειτούργησε μέχρι την τελική του εγκατάλειψη τον 4ο αι. μ.Χ., όταν με την επικράτηση των νέων κοινωνικοπολιτικών δομών στην πόλη, το θέατρο σταμάτησε να φιλοξενεί εκδηλώσεις της δημόσιας ζωής.

Το θέατρο της Δημητριάδος έχει όλα τα βασικά χαρακτηριστικά των ελληνιστικών θεάτρων, δηλαδή, το κοίλο, την ορχήστρα και το σκηνικό οικοδόμημα.

Σύμφωνα με τα λιγοστά αρχιτεκτονικά μέλη που σώθηκαν από το θριγκό του ελληνιστικού προσκηνίου του θεάτρου, στάθηκε δυνατό να γίνει γνωστή η μορφή του προσκηνίου της σκηνής, που ανήκει σε μια από τις αρχιτεκτονικές φάσεις της ελληνιστικής περιόδου.

Ένας ελληνιστικός κυλινδρικός βωμός με βουκράνια και γιρλάντες βρισκόταν στη μέση της ορχήστρας, ενώ στην περιφέρειά της ήταν στημένα ψηφίσματα της Δημητριάδος και του Κοινού των Μαγνήτων, όπως το μεγάλο τιμητικό ψήφισμα του Κοινού των Μαγνήτων που εκδόθηκε για να τιμήσει τον Γραμματέα των Συνέδρων του Κοινού Δημήτριο Ορέστου.

Η περιοχή του θεάτρου έγινε ο χώρος απόκρυψης ενός θησαυρού αργυρών νομισμάτων του Κοινού των Θεσσαλών και των Μαγνήτων, μετά τα μέσα του 1ου αι. π.Χ. κατά την περίοδο που το θέατρο δεν λειτουργούσε.

Τέλος στη ρωμαϊκή φάση λειτουργίας του θεάτρου ανήκει ένα ενεπίγραφο βάθρο προς τιμήν του αυτοκράτορα Τίτου, που βασίλεψε από το 79 ως το 81 μ.Χ. και χαρακτηρίζεται ως Νέος Απόλλων.

Πρόσβαση

Το αρχαίο θέατρο Δημητριάδος βρίσκεται στη συνοικία των Νέων Παγασών του Βόλου, δυόμισι περίπου χιλιόμετρα νότια του Βόλου, επί της Λεωφόρου Αθηνών, στη θέση «τα δόντια». Με ευκολία μπορεί ο οδηγός να αναγνωρίσει τη θέση του θεάτρου είτε απομακρύνεται από το Βόλο προς την Αθήνα, είτε όταν πλησιάζει στο Βόλο ερχόμενος από τη Νέα Αγχίαλο, αφ’ ενός γιατί το θέατρο είναι ορατό από το δρόμο και αφ’ ετέρου επειδή είναι εμφανείς, δεξιά και αριστερά από το δρόμο, οι σωζόμενοι πεσσοί μιας υδατογέφυρας του ρωμαϊκού υδραγωγείου της Δημητριάδος που περνά δίπλα από το θέατρο.

Η πρόσβαση στο θέατρο, για εκείνον που μπαίνει στο Βόλο από την οδό Λαρίσης, γίνεται στρίβοντας προς τα δεξιά στη Λεωφόρο Αθηνών, πριν από τη γέφυρα του ποταμού Κραυσίδωνα. Το θέατρο βρίσκεται επί της Λεωφόρου Αθηνών και σε απόσταση 2.250 μ. από τη διασταύρωση με την οδό Λαρίσης.

Εκείνος που έρχεται από τη Ν. Αγχίαλο προς το Βόλο συναντά το θέατρο αριστερά του επί της Λεωφόρου Αθηνών, 300 μέτρα πριν μπει στη συνοικία των Νέων Παγασών του Βόλου.

Η πρόσβαση στο θέατρο, για εκείνον που βγαίνει από το Βόλο από την οδό Λαρίσης, γίνεται στρίβοντας προς τα αριστερά στη Λεωφόρο Αθηνών, μετά από τη γέφυρα του ποταμού Κραυσίδωνα. Το θέατρο βρίσκεται επί της Λεωφόρου Αθηνών και σε απόσταση 2.250 μ. από τη διασταύρωση με την οδό Λαρίσης.

Στο λόφο των Παλαιών ,στην είσοδο της πόλης του Βόλου, αποκαλύφθηκαν τα ερείπια μιας μυκηναϊκής πόλης που είναι ορατά κάτω από το βυζαντινό τείχος απέναντι από το Μουσείο Τσαλαπάτα .Η πόλη αυτή μαζί με το Διμήνι και τα Πευκάκια αποτελούσαν το ανακτορικό κέντρο της Ιωλκού.

Ο λόφος των Παλαιών κατοικείται συνεχώς από την 4η χιλιετία μέχρι σήμερα και αποτελεί τον ιστορικό πυρήνα της σύγχρονης πόλης του Βόλου. Στους Βυζαντινούς και Οθωμανικούς χρόνους η πόλη ορίζονταν από το τείχος που γκρεμίστηκε στο μεγαλύτερο μέρος του το 1889 για να ενοποιηθεί η μικρή πόλη του Γόλου (Βόλου)με την σύγχρονη πόλη που μόλις άρχισε να αναπτύσσεται στην ανατολική πεδιάδα.

Το εργοστάσιο Πλινθοκεραμοποιίας Τσαλαπάτα ιδρύθηκε το 1926. Έκτοτε και ως το 1978, που σταμάτησε να λειτουργεί, αποτελούσε μια σημαντική παραγωγική μονάδα με πανελλαδική εμβέλεια. Σήμερα αποτελεί σπάνιο δείγμα διασωζόμενου βιομηχανικού συγκροτήματος του κλάδου.

Το 1995, στο πλαίσιο του προγράμματος URBAN, ο Δήμος Βόλου αγόρασε το συγκρότημα, ενώ, στο διάστημα 1998-2001, η Δημοτική Επιχείρηση Μελετών Κατασκευών Βόλου (ΔΕ.ΜΕ.ΚΑ.Β.) πραγματοποίησε εργασίες αποκατάστασης των κτηρίων, με σκοπό τη δημιουργία πολιτιστικού πολυχώρου.

Το 2004, το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς (Π.Ι.Ο.Π.), σε συνεργασία με τον Δήμο Βόλου, ανέλαβε την μετατροπή των χώρων του κυρίως εργοστασίου σε Μουσείο Πλινθοκεραμοποιίας. Το μουσείο, το οποίο  άνοιξε τις πύλες του στο κοινό το Δεκέμβρητου 2006, ανήκει στο δίκτυο θεματικών τεχνολογικών μουσείων του Π.Ι.Ο.Π. Στόχος του είναι να αναδείξει την ιστορική ταυτότητα του εργοστασίου και της εξέλιξης της πλινθοκεραμοποιίας στον ελληνικό και διεθνή χώρο, πάντα σε συνάρτηση με τη βιομηχανική ιστορία της πόλης του Βόλου. Η διαμόρφωση της μόνιμης έκθεσης συμπληρώνεται με μακέτες και πλούσιο εποπτικό υλικό.