Μυλωνιά

Μικρό αλλά εντυπωσιακό φαράγγι που καταλήγει ανατολικά του χωριού Καβούσι. Σχηματίζεται μεταξύ του βουνού Καψάς (998μ.) και του λόφου Αζοριά (343μ.).

Το συνολικό μήκος είναι 1.1 χιλιόμετρα και η υψομετρική διαφορά εισόδου-εξόδου είναι 130 μέτρα.

Είναι από τα λίγα φαράγγια που καταλήγουν στη βόρεια ακτή του νησιού. Αρκετά στενό, με κάθετα τοιχώματα, ενώ τα πετρώματα του θυμίζουν το φαράγγι του Χα.

Την πορεία του φαραγγιού στα βορειοανατολικά ακολουθεί φαρδύ καλντερίμι που ενώνει την περιοχή της Αύγου με το Καβούσι.

Ενδιαφέρον έχει στην αρχή μια μεγάλη κολύμπα όπου μπορεί κανείς να χρησιμοποιήσει την τεχνική της τυρολέζας.

Ο οικισμός στον Αζοριά αποτελεί σημαντικό αστικό κέντρο της Κρήτης την αρχαϊκή περίοδο (7ος - 5^ αι. π.Χ.). Κτισμένος πάνω σε ευδιάκριτο λόφο που δεσπόζει στον κόλπο του Μεραμβέλλου κατέχει θέση με στρατηγική σημασία ανάμεσα στον Ισθμό της Ιεράπετρας και στα βουνά της δυτικής Σητείας.

Αν και ο χώρος κατοικείται συνεχώς από την Πρώιμη Εποχή του Σιδήρου (1200-700 π.Χ.), έως και τον 5° αι. π.Χ., η καταστροφή το 700 π.Χ. οδηγεί στην αναδιάταξη του οικισμού και την κατασκευή δημόσιου αστικού κέντρου. Πραγματοποιούνται μεγάλης κλίμακας διαμορφώσεις με κατασκευές αναλημματικών τοίχων και διάνοιξη δρόμων και μονοπατιών που οδηγούν σε ανοικτό χώρο συγκέντρωσης, πιθανότατα την «Αγορά», δημόσια κτήρια κατασκευάζονται και νέοι οικιστικοί τομείς ανοικοδομούνται. Η πολεοδομική αυτή αναδιοργάνωση υποδηλώνει ταυτόχρονα σημαντικές αλλαγές στην οικονομία και την κοινωνική δομή της πόλης.

Από τα δημόσια κτήρια που έχουν έρθει στο φως σημαντικά να αναφερθούν είναι: 1. το συγκρότημα που ονομάστηκε «Ανδρείον», αποτελούμενο από αποθηκευτικούς χώρους, κουζίνες, μια τραπεζαρία και δωμάτια που χρησιμοποιούνταν για σπονδές και προσφορές, 2. το «Μνημειακό Δημόσιο Κτήριο» που ήταν προφανώς αίθουσα τελετών ή συμποσίων με αναβαθμούς για καθίσματα και 3. ένα μικρό «Ιερό». Εδώ, εκτός από τα πολυάριθμα αγνεία, βρέθηκαν σιδερένιοι οβελοί, εργαλεία και όπλα, ειδώλια, καθώς και τμήμα πανοπλίας και κράνους κρητικού τύπου.

Ιερός Ναός Παναγίας Πρωτοσεπτεμβριανής

Το ελαιόδεντρο αυτό έχει ανακηρυχθεί από τον Σύνδεσμο Ελαιοκομικών Δήμων Κρήτης (ΣΕΔΗΚ) σαν «Μνημειακό» λόγω των μεγάλων διαστάσεων του κορμού του, και λόγω της θέσης του κοντά στους αρχαίους οικισμούς «Βροντάς», «Κάστρο» και «Αζοριάς» της Υστερομινωική ΙΙΙΓ έως Αρχαϊκής φάσης (1350-500 π.χ.) όπου έχουν ανευρεθεί διάφορα αγγεία και τέχνεργα έκθλιψης ελαιόκαρπου.
Το Ελαιόδεντρο αυτό που βρίσκεται στην θέση «Αζορια» στον δρόμο προς τον οικισμό Αύγο του Δ.Δ. Καβουσίου του Δήμου Ιεράπετρας, ανήκε το 2008 στον Γεωργ. Γραμματικάκη και είναι ποικιλίας Μαστοειδούς που τοπικά αποκαλείται «Μουρατολιά» εμβολιασμένης σε υποκείμενο Αγριελιάς.
Ο κορμός του δέντρου σε ύψος 0,8m από το έδαφος έχει μέγιστη διάμετρο (4,95m) και περίμετρο 14,20.m ενώ στην βάση του δέντρου έχει μέγιστη διάμετρο 7,10m και περίμετρο 22,10m.
Το 2004 μετά από πρόταση κατοίκων της περιοχής και του Δήμου Ιεράπετρας αποφασίστηκε όπως η πρώτη νικήτρια του Μαραθωνίου Γυναικών στους Ολυμπιακούς αγώνες ΑΘΗΝΑ 2004 στεφανωθεί με κότινο από το ελαιόδεντρο αυτό. Ο κότινος αυτός κόπηκε με ειδική τελετή στην οποία παραβρέθηκαν εκπρόσωποι των Αρχών, της Εκκλησίας και πλήθος κατοίκων της περιοχής.

16 χλμ από την Ιεράπετρα, σε υψόμετρο 860μ, με μαγευτική θέα, παραδοσιακά σπίτια .
Ο οικισμός χτισμένος στα 860 μέτρα υψόμετρο προσφέρει ιδανικές συνθήκες για την καλλιέργεια αμπελιών, και αυτός ήταν και ο βασικός λόγος ανάπτυξής της. Πρώτη καταγραφή δημογραφικά γίνεται το 1940 με 3 κατοίκους, όμως στην πραγματικότητα, τότε όπως ακριβώς και σήμερα ο οικισμός κατοικούνταν κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες, από κατοιίκους του Κάτω Χωριού και της Ιεράπετρας, δημιουργώντας με την πάροδο τον χρόνων έναολοένα και καλύτερο θέρετρο.

Αξιοθέατα:

- Το φαράγγι του Χα και τα όρη της Θρυπτής, τ' «Αόρη», όπως λέγονται από τους ντόπιους με πλούσια βλάστηση και πολλά σπάνια είδη ζώων και πτηνών.
- Η εκκλησία Αφέντης Χριστός σε υψόμετρο 1476μ. με θέα στο Δωδεκανησιακό Πέλαγος, την Κάσο, το Λιβυκό Πέλαγος και τις επαρχίες Ιεράπετρας και Σητείας.

Το φαράγγι του Μέσωνα σχηματίζεται μεταξύ του βουνού κλήρος (1331μ.) και του βουνού Παπούρα (1010μ.) και συνδέει τις πηγές της Μυλωνιάς με την είσοδο του Φαραγγιού Χαυγά. Το συνολικό μήκος του είναι 4 χιλιόμετρα, με υψομετρική διαφορά εισόδου - εξόδου 455μ.

Σχετικά κλειστό φαράγγι με κάθετα τοιχώματα και μεγάλη ροή νερού μόνο τους χειμερινούς μήνες. Οι μεγάλες ορθοπλαγιές του είναι κατάφυτες από πρίνους και σφεντάμια. Το φαράγγι διασχίζει ένα οφιοειδές στενό καλντερίμι - ιδανικό για πεζοπορία όλο το χρόνο - με υδραγωγό που μεταφέρει νερό από τις πηγές της Μυλωνιάς στο Καβούσι. Είναι ιδανικό για canyoning ακολουθώντας την πορεία του νερού στην κοίτη του.

Ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Ειρήνης κτίστηκε τον 14ο αιώνα και είναι κατάγραφος (αγιογραφημένος σε όλη του την επιφάνεια), και αναφέρεται από τον Gerola. Ανήκει στον συνηθισμένο τύπο των απλών καμαροσκέπαστων ναών με ένα εγκάρσιο ενισχυτικό τόξο (σφενδόνιο). Ο μικρός ναός διαστάσεων 4,00 Χ 5,50 μ., που πιθανόν υπήρξε καθολικό γυναικείας μονής, είναι κατάγραφος στο εσωτερικό του με τοιχογραφίες οι οποίες χρονολογούνται με ακρίβεια βάσει γραπτής επιγραφής στο έτος 1410/11. Με βάση την διαίρεση της καμάρας, το εικονογραφικό πρόγραμμα οργανώνεται σε δύο τμήματα: στο ανατολικό κυριαρχεί ένας συνεπτυγμένος χριστολογικός κύκλος ο οποίος αρχικά είχε επτά παραστάσεις (σήμερα διακρίνονται ο Ευαγγελισμός, η Γέννηση, ο Ενταφιασμός, Το Χαίρε των Μυροφόρων και η Εις Άδου Κάθοδος). Στο κέντρο του ανατολικού τμήματος εικονίζεται μέσα σε κυκλική δόξα ο Χριστός στον τύπο του Παλαιού των Ημερών, απεικόνιση που αποτελεί μέρος της Δευτέρας Παρουσίας, η οποία επεκτείνεται και στον δυτικό τοίχο.

Πληροφορίες σχετικά με το μνημείο :

Σημαντικές ώρες : όλη την ημέρα ανοικτή
Σημαντικές ημερομηνίες (ημέρα/μήνας) : 5/5
Τύπος δρόμου : Χωματόδρομος μόνο για τζιπ
Όνομα υπεύθυνου χώρου : Πατήρ Στυλιανός Πατεράκης
Τηλέφωνο υπεύθυνου χώρου : +30 28420 94680 , +30 6972877680
Όνομα υπεύθυνου επικοινωνίας : κ. Λεωνίδας Κουδουμογιαννάκης
Τηλέφωνο υπεύθυνου επικοινωνίας : +30 6988682012
Ιστότοπος: www.imis.gr

Ιερός Ναός Γενεσίου του Προδρόμου