Αγία Σοφία

Η Κυριακουλού είναι στον αμέσως δεξιά όρμο μετά το ακρωτήρι μεταξύ Χαλκού και Καψαλιού. Λευκό χαλίκι με πράσινα νερά, μικρή με ψηλά βράχια, προσβάσιμη από θάλασσα ή από το φαράγγι που ξεκινάει από το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας κοντά στον Κάλαμο και που στο τελείωμα πριν την παραλία δημιουργεί μια μικρή λιμνούλα.

Σπήλαιο Αγίας Σοφίας Καλάμου
Το σπήλαιο της Αγίας Σοφίας στον Κάλαμο βρίσκεται μέσα σε μια όμορφη ρεματιά, στο δρόμο Καλάμου-Καψαλίου αφού στρίψει κανείς  στη διασταύρωση προς τον οικισμό Σπηλίες. Πλησιάζοντας την είσοδο του σπηλαίου θα αντικρίσετε τον ναό της Αγίας Σοφίας. Είναι ένα μικρό εκκλησάκι, σε πολύ καλή κατάσταση το οποίο ουσιαστικά είναι και η είσοδος της σπηλιάς. Εντυπωσιάζει η τεράστια εσοχή της σπηλιάς. Το σπήλαιο δεν είναι τουριστικά αξιοποιημένο και δεν έχει φωτισμό.

Φεύγοντας από το χωριό του Καλάμου έχουμε πολλές επιλογές στο πού θα πάμε να κολυμπήσουμε! Ο Χαλκός μια από τις ποιο πολυσύχναστες παραλίες του νησιού βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα από τον οικισμό του Καλάμου. Μια παραλία με βότσαλο και καταγάλανα νερά! Τους καλοκαιρινούς μήνες θα βρείτε ανοικτή την καντίνα για να σας εξυπηρετήσει και να χαλαρώσετε ενοικιάζοντας ομπρέλα και ξαπλώστρες. Ο χώρος για την στάθμευση των οχημάτων είναι αρκετός.

Στην είσοδο του χωριού και κατευθυνόμενοι προς τα αριστερά πάνω από το γραφικό λιμάνι του Καψαλιού και σε υψόμετρο 100 μέτρων περίπου οδηγούμαστε στο μικρό εκκλησάκι του Αγ. Ιωάννη στο γκρεμό. Ανεβαίνοντας τα λίθινα σκαλοπάτια φτάνουμε στην είσοδο του ναού, όπου παρατηρούμε την επιγραφή του μοναχού Ιωαννικίου, ο οποίος ανακαίνισε το προσκύνημα το 1725. Ο ναός είναι χτισμένος μέσα σε μια μικρή σπηλιά όπου σύμφωνα με την παράδοση εδώ άρχισε ο Άγιος τη συγγραφή της Αποκάλυψης πριν πάει στην Πάτμο, διωκόμενος από την Ρώμη. Πάνω από τη θολωτή είσοδο είναι χτισμένος ο ξενώνας με δυο αίθουσες και μαγειρείο.

Ο αρχικός ξενώνας υπολογίζεται ότι κτίσθηκε πριν από 500 χρόνια και σε αυτόν καθώς και σε ένα-δυο μικρά κελιά ακόμη διέμεναν κάποτε 5-6 καλόγεροι. Συνεχίζοντας τα ανηφορικά σκαλοπάτια συναντάμε έναν αρχαίο μικρό ναό που κατά πάσα πιθανότητα ήταν έπ' ονόματι του άγιου Ιωάννου του Πρόδρομου και λίγο παραπάνω καταλήγουμε στο σπήλαιο. Κατά τον 17ο αιώνα στο συγκρότημα του Ενγκρεμνού φαίνεται ότι υπήρχαν 2 ναοί, του Ιωάννου του Θεολόγου μέσα στο σπηλαίο και του Πρόδρομου παρακάτω στο γκρεμό.

Το μνημείο αυτό ερειπώθηκε λόγω των βαρβαρικών επιδρομών και της εγκατάλειψης και όταν ανακαινίσθηκε σε μεταγενέστερους χρόνους τον 18ο αιώνα φαίνεται ότι το σπήλαιο εγκαινιάσθηκε έπ' ονόματι του Προδρόμου και έτσι ξεχάσθηκε η λατρεία του Θεολόγου με την οποίαν κατ' εξοχήν είναι συνδεδεμένο το σπηλαίο, το οποίο αποτελείται από δυο χώρους. Ο πρώτος, περισσότερο ευρύχωρος μήκους 7 μέτρων είναι ο κυρίως ναός και ο δεύτερος, στενότερος και χαμηλότερος μήκους 20 μέτρων με πήλινες λεκάνες για να συγκεντρώνεται το νερό που στάζει από την οροφή του σπηλαίου. Στο ξύλινο τέμπλο δεξιά μια μικρή θυρίδα οδηγεί σε ένα στενό υπερώο όπου ήταν ασκητήριο.

Κατά το τέλος του 18ο αιώνα αρχές 19ου ηγούμενος στον Ενγκρεμνό διετέλεσε ο Άνθιμος Λεβούνης, μετέπειτα επίσκοπος Κυθήρων. Τελευταίος ηγούμενος διετέλεσε ο Κύριλλος Κεντρωτής στα χρόνια της Αγγλοκρατίας. Σήμερα ο ναός εορτάζει το Γενέθλιον του Προδρόμου στις 24 Ιουνίου και στις 29 Αυγούστου την Αποτομή της τιμίας κεφαλής του. Αξίζει να επισκεφθείτε τον ναό γιατί θα ανταμειφθείτε και από την εκπληκτική θέα του Καψαλιού του κάστρου και της Χύτρας παράλληλα!

Κολυμπώντας στην παραλία του Καψαλιού θα ανταμειφθείτε από την υπέροχη θέα της Χύτρας του κάστρου και της Χώρας. Η παραλία είναι οργανωμένη με ομπρέλες ξαπλώστρες και θαλάσσια ποδήλατα. Η μία μεριά της παραλίας έχει βότσαλα και η άλλη άμμο, διαλέγεις και παίρνεις. Εάν πεινάσετε μπορείτε να κάνετε μια βόλτα ακριβώς πάνω από την ακτή στα παραδοσιακά εστιατόρια ή εάν δεν θέλετε φαγητό μπορείτε να καθίσετε σε ένα από τα πολλά καφέ σνακ μπαρ που διαθέτει.