Εκκλησία

Μοναστήρι Παλαιόκαστρου
Πρόκειται για γυναικεία μονή του 18ου αιώνα, τυπικό δείγμα μοναστηριακής αρχιτεκτονικής των Κυκλάδων, που βρίσκεται στα βόρεια της Ανω Μεράς.

Το όνομά της το οφείλει στον ομώνυμο γειτονικό λόφο ("Παλιόκαστρο") που στέφεται από μεσαιωνικό κάστρο (αρχαίο Βυζαντινό και στη συνέχεια ανακαινισμένο από τους Γκίζι) .

Είναι θεμελιωμένο επάνω σε εμφανή λείψανα αρχαίας οχύρωσης.

Στην περιοχή του αναγνωρίζεται η μια από τις δυο αρχαίες πόλεις της Μυκόνου. Μπορεί κανείς να δει μεταξύ άλλων στην ίδια περιοχή την εκκλησία του Αγ. Βλάσση με τον μεγάλο περιστερεώνα της και ένα ιδιότυπο προϊ-στορικό ταφικό μνημείο, αποτελούμενο από ένα μεγάλο γρανιτόλιθο που υψώνεται 3μ. πάνω από το έδαφος.

Ιδρύθηκε το 1542 σε θέση όπου προϋπήρχε παλαιά εκκλησία των Εισοδίων της Παναγίας. Στα 1757 – 1767 η μονή, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, ανακαινίσθηκε από τον ιερομόναχο Ιγνάτιο Μπάσουλα και απέκτησε τη σημερινή της μορφή. Το αξιοθαύμαστο ξυλόγλυπτο ‘’μπαρόκ’’ τέμπλο του τρίκλιτου ναού, ο επισκοπικός θρόνος και ο άμβωνας (τέλη 18ου αι.) λέγεται ότι κατασκευάστηκαν στην Φλωρεντία, ενώ οι ωραίες εικόνες του τέμπλου ανήκουν στον αγιογράφο Ιωάννη "τον εκ Κερκύρας".

Η αρχιτεκτονική του συγκροτήματος εντυπωσιάζει με την λιτή του μεγαλοπρέπεια τον επισκέπτη, που θα περιεργαστεί στην αυλή του την πλούσια ανάγλυφη διακόσμηση του μαρμάρινου κωδωνοστασίου και της βρύσης, χαρακτηριστικά δείγματα της παραδοσιακής μαρμαρογλυπτκής των Κυκλάδων. Στις συλλογές του μοναστηριού υπάρχουν πολλά παλιά εργαλεία και σκεύη, σημαντικά εκκλησιαστικά κειμήλια, αρχιερατικά άμφια, επίπλωση (ένας ξυλόγλυπτος επιτάφιος, αναλόγια κ.α), μεταβυζαντινές εικόνες και διάφορα άλλα αφιερώματα.

Γύρω από αυτήν την – πολύ σημαντική της οικονομίας άλλοτε – μονή έχει αναπτυχθεί ο σημερινός κυρίως οικισμός της Ανω Μεράς.

Η Άνω Μερά βρίσκεται σχεδόν στην καρδιά του νησιού, σε απόσταση μόλις 8 χιλιομέτρων από την πρωτεύουσα της Μυκόνου, τη Χώρα. Με πληθυσμό 1459 κατοίκων, η Άνω Μερά είναι το γραφικό χωριό που θα συναντήσει κανείς στο δρόμο του για τις βορειοανατολικές παραλίες. Ξεχωρίζει όχι μόνο για την κλασσική κυκλαδίτικη ομορφιά του, αλλά και για τα γραφικά σοκάκια και τις παραδοσιακές ταβέρνες του.

Στην Άνω Μερά βρίσκεται ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα ολόκληρου του νησιού, το ιστορικό μοναστήρι της Παναγίας της Τουρλιανής, που χτίστηκε το 15ο αιώνα. Η ολόλευκη μονή βρίσκεται ακριβώς μπροστά στην κεντρική πλατεία του χωριού. Γύρω από αυτήν την μονή έχει αναπτυχθεί ο σημερινός κυρίως οικισμός της Άνω Μεράς. Η πλατεία, η οποία πεζοδρομήθηκε το 2001, περιτριγυρίζεται από παραδοσιακά καφενεία και ταβέρνες, οι οποίες φημίζονται για τα εξαιρετικής ποιότητας μυκονιάτικα κρέατά τους στη σούβλα και στην ψησταριά. Εκτός, όμως από τα μυκονιάτικα κρέατα, γνωστό είναι και το πικάντικο τυρί που συνοδεύει τους εκλεκτούς, ντόπιους μεζέδες. Στο χωριό, λοιπόν, συναντά κανείς, το  εργαστήριο κοπανιστής, το οποίο κρύβει όλα τα μυστικά παρασκευής του πικάντικου τυριού.

Αν λοιπόν βρεθείτε στο χωριό αυτό μη διστάσετε να «χαθείτε» στα γραφικά σοκάκια του και μη ξεχάσετε να δοκιμάσετε σπιτικές τοπικές συνταγές. Θα είναι σαν να έχετε επισκεφθεί για λίγο μια «άλλη» Μύκονο..!