Αγία Σκέπη

Το Άργος αποτελεί έναν από τους παλαιότερους συνεχόμενα σε χρήση οικισμούς της Καλύμνου. Έλαβε το όνομά του απο τους Άργειους της Πελοπονήσσου που παρέμειναν εκεί επιστρέφοντας από τον Τρωικό πόλεμο. Είναι ενας μικρός και αραιοκατοικημένος οικισμός, κτισμένος σε ένα εκτενές οροπέδιο υψόμετρου 170 μέτρων, στο οποίο βρίσκεται και το αεροδρόμιο της Καλύμνου.

Στο οροπέδιο του Άργους βρίσκεται και ο σημαντικότερος βυζαντινός ναός της Καλύμνου, ο ναός των  Αγίων Δώδεκα Αποστόλων, ο οποίος πιθανότατα κτίστηκε στη θέση κάποιου προγενένεστερου, αρχαίου ναού.

Οι κάτοικοι του Άργους ασχολούνται παραδοσιακά με την κτηνοτροφία και την γεωργία και έτσι εκεί θα βρείτε πεντανόστιμο ζυμωτό ψωμί, κρίθινες κουλούρες και αγνά τυροκομικά προϊόντα. Επίσης, κάθε καλοκαίρι διοργανώνεται η γιορτή της τσαμπούνας, της  παραδοσιακής καλύμνικης εκδοχής της γκάιντας.

Ο "Χριστός της Ιερουσαλήμ" είναι μία τρίκλιτη παλαιοχριστιανική βασιλική, που βρίσκεται στην περιοχή Λιμνιώτισσα, σε απόσταση 200 μ. δυτικά της Χώρας Καλύμνου, δίπλα στην ασφαλτοστρωμένη οδό που οδηγεί από τη Χώρα προς τον Πάνορμο.

Στην ευρύτερη περιοχή όπου περιλαμβάνεται και η παλαιοχριστιανική βασιλική του Χριστού της Ιερουσαλήμ απλωνόταν κατά τους προχριστιανικούς χρόνους το τέμενος του Δηλίου Απόλλωνος, του προστάτη και πολιούχου θεού της Καλύμνου. Σύμφωνα με επιγραφικές μαρτυρίες ο χώρος αποτελούσε το πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της αρχαίας Καλύμνου. Εδώ υπήρχαν οι ναοί του Απόλλωνα και του Ασκληπιού, Θέατρο, Γυμνάσιο, Βουλευτήριο. Η επικράτηση του χριστιανισμού μετά από τους διωγμούς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων επέφερε το κλείσιμο και την καταστροφή του Ιερού. Η βασιλική οικοδομήθηκε τον 5ο αι. μ.Χ., καταστράφηκε πιθανότατα στα μέσα του 6ου αι. από σεισμό και επισκευάστηκε στη συνέχεια, ενώ 40 μ. νοτιοανατολικά της οικοδομείται μία ακόμη βασιλική, η Αγία Σοφία. Τον 7ο αι. εγκαταλείπεται λόγω των αραβικών επιδρομών.

Από τη βασιλική του Χριστού της Ιερουσαλήμ έχει αποκαλυφθεί μόνο το ανατολικό τμήμα από τις ανασκαφές του Άγγλου Ch. Newton και του Ιταλού M. Serge το 1937. Σε καλή κατάσταση διατηρείται η αψίδα του ιερού βήματος σε ολόκληρο το ύψος της. Ως οικοδομικό υλικό έχουν χρησιμοποιηθεί αρχιτεκτονικά μέλη και ενεπίγραφοι δόμοι από οικοδομήματα του αρχαίου ιερού του Δηλίου Απόλλωνα που προϋπήρχε στον ίδιο χώρο. Το κεντρικό κλίτος είναι στρωμένο με μεγάλες μαρμάρινες πλάκες, ενώ το νότιο καλύπτεται με ψηφιδωτή σύνθεση που περιλαμβάνει ζώα μέσα σε φυσικό περιβάλλον.

Συντάκτης
Μιχαήλ Κουτελλάς, αρχαιολόγος

http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=5033

Ο Δάμος, δηλαδή ‘Δήμος’ στα δωρικά, ήταν ένας πλούσιος αρχαίος οικισμός που μεσουράνησε από τους Πρώιμους Ελληνιστικούς έως και τους Ύστερους Ρωμαϊκούς χρόνους. Τα αρχαία κτίσματα έχουν διατηρηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, και έτσι ξεχωρίζουν εύκολα τα ερείπια μεγάλου συγκροτήματος λουτρώνα, διάφορες οικίες και εργαστήρια, λαξευτά πηγάδια, ένας πλακόστρωτος κλιμακωτός δρόμος, λαξευτοί και θαλαμοειδείς τάφοι με πολύτιμα κτερίσματα και άλλα ευρήματα. Ο οικισμός βρίσκεται στα βόρεια του δρόμου Χώρα-Ελιές.

Ο ναός είναι ιωνικού ρυθμού και έχει κατασκευαστεί εξ ολοκλήρου από μάρμαρο. Οι κίονες του διασώζονται αλλά βρίσκονται πια στο ναό της Παναγίας της Κεχαριτωμένης στη Χώρα, ενώ διάφορες βάσεις και άλλα αρχιτεκτονικά μέλη χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή του –ερειπωμένου πλέον- παλαιοχριστιανικού ναού Χριστός της Ιερουσαλήμ.

Ο Ναός Δηλίου Απόλλωνα, όπως και το Ιερό, καταστρέφεται την περίοδο 391-435 μ.Χ και στη θέση του αναγείρονται πρώτα ο ναός Χριστός της Ιερουσαλήμ και λίγο αργότερα η εκκλησία Αγία Σοφία (ή Ευαγγελίστρια), με υλικά που λήφθηκαν από τον αποδομημένο αρχαίο ναό.