Είναι ο νοτιότερος οικισμός της Ευρώπης, απέχοντας 20 ν.μ. από την Κρήτη και περίπου 150 ν.μ. από τις ακτές της Αφρικής. Το σχήμα του νησιού είναι τριγωνικό και η έκτασή του φτάνει μόλις τα 37 τ.χλμ. 

Η Γαύδος αποτελεί το νοτιότερο άκρο της Ευρώπης, 32 ναυτικά μίλια μακριά από την Παλαιόχωρα και 22 από τη Χώρα Σφακίων, απ' όπου το δρομολόγιο με πλοίο κοστίζει περίπου 30 ευρώ πηγαινέλα, με τις παραλίες Καραβέ, Κόρφος, Λακκούδι, Τρυπητή, Μπο, Φετιφέ, Σαρακίνικο, Άγιος Ιωάννης, Λαυρακάς, Πύργος και Ποταμός να είναι μερικές από τις πιο μαργαριταρένιες ακτές του νησιού, που προσφέρουν στον επισκέπτη την απόλυτη ραστώνη και το απέραντο γαλάζιο.

Οι πέτρινες αγροικίες, που είχαν καταρρεύσει από τη φθορά του χρόνου και θυμίζουν τις παλιές καλές εποχές της Γαύδου, έχουν μετατραπεί σε μικρά ρακάδικα και ταβερνάκια, υπό το φως του λύχνου και των κεριών, που δημιουργούν μια ειδυλλιακή ατμόσφαιρα.

Στη Γαύδο μπορεί κανείς να ανακαλύψει και άλλες ομορφιές, αρκεί να έχει όρεξη για εξερεύνηση, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως στην περιοχή, εκτός από το Δημαρχείο, υπάρχουν και όλες εκείνες οι παροχές που χρειάζεται ο επισκέπτης για να αισθάνεται ασφαλής, όπως Πυροσβεστική, Αστυνομικός Σταθμός και Κέντρο Υγείας.

Είναι ένα παρθένο νησί που δεν έχει ακόμα κατακλυστεί από τους επισκέπτες. Οι λίγοι κάτοικοί του, είναι σκορπισμένοι στα τέσσερα χωριουδάκια του, τη πρωτεύουσα Καστρί, τα Βατσιανά, την ,Αμπελο και το λιμανάκι Καραβέ. Νερό υπάρχει άφθονο, το ρεύμα όμως παράγεται μόνο με γεννήτριες. Υπάρχει δρομολόγιο από την Παλαιόχωρα που διαρκεί 3 ώρες, όπως επίσης και από τα Σφακιά με στάσεις όμως πρώτα στην Αγία Ρουμέλη και στην Σούγια.
Πιστεύεται ότι είναι η αρχαία Ωγυγία , το νησί της Καλυψώς, όπου σύμφωνα με τον Όμηρο ναυάγησε ο Οδυσσέας. Κατά τη μυθολογία, πιστεύεται πως το παλάτι και η σπηλιά, όπου η όμορφη νύμφη κράτησε 7 ολόκληρα χρόνια αιχμάλωτο τον Οδυσσέα, βρίσκονταν στην τοποθεσία Ερρικιά, στη βορειοανατολική άκρη του νησιού. Στα μινωικά χρόνια η Γαύδος ήταν ενδιάμεσος σταθμός στο ταξίδι για την Αίγυπτο. Στην γειτονική Γαυδοπούλα έχει βρεθεί πρωτομινωικός οικισμός.

Εδώ στην Γαύδο βρέθηκε και ο Απόστολος Παύλος το 64 μΧ όταν το καράβι που τον πήγαινε στην Ρώμη για να τον δικάσουν, αναγκάστηκε να δέσει στο φυσικό λιμάνι του νησιού για να αποφύγει την θαλασσοταραχή. 
Στα ελληνιστικά χρόνια η Γαύδος υπήρξε ορμητήριο και καταφύγιο πειρατών. Είχε σχέσεις με την ισχυρή τότε Γόρτυνα και πλήρωνε φόρο σ'αυτήν. Στην εποχή της Ενετοκρατίας έγινε μια προσπάθεια να χτιστεί ένα κάστρο το οποίο δεν τελείωσε ποτέ, έτσι έμεινε για αιώνες στην διάθεση των πειρατών. 
Στα νεότερα χρόνια Η Γαύδος υπήρξε τόπος εξορίας για πολιτικούς κρατούμενους.