Άγιος Ιωάννης

Ποτάμοι Έξω & Μέσα


Το πιο ορεινό χωριό του Δήμου Αγίου Νικολάου σε υψόμετρο από 840 έως 880 μ. Όλοι οι οικισμοί είναι κτισμένοι μέσα στο πράσινο, στις ρεματιές και στις πλαγιές της Σελένας, του ιστορικού για τον τόπο μας βουνού που πιθανότατα οφείλει το όνομά του στη Σελήνη, τη δωρική Σελάνα. Εκατοντάδες πηγές μικρές και μεγάλες με δροσερό και πεντακάθαρο νερό ποτίζουν τους κάμπους, όπου καλλιεργούνται λαχανικά, μηλιές, καρυδιές και αμπέλια και είναι κατάφυτο με αιωνόβια πλατάνια , πρίνους, καστανιές και βελανιδιές.

ΑΛΟΙΔΑ

Το καταφύγιο και ορμητήριο των χαϊνηδων της ανατολικής Κρήτης. Εδώ φώλιασε η αντάρτικη ομάδα που ίδρυσε και καθοδηγούσε ο Μανόλης Καζάνης πριν και κταά τη διάρκεια της επανάστστασης του 1821, που μέλος της υπήρξε κοι η θρυλική Ροδάνθη.

Ζένια


Σε υψόμετρο 750 μέτρων και 10 χλμ. περίπου δυτικά του Αγίου Νικολάου αφού περάσουμε την κατάφυτη κοιλάδα στο Δράσι υπάρχει ο οικισμός Ζένια. Σε μικρή απόσταση από τον οικισμό υπάρχουν απομεινάρια αρχαίας πόλης και ο «Ατζιγγανόσπηλιος» ένα από τα πλέον αξιόλογα σπήλαια του Νομού Λασιθίου.

Το χωριό αναφέρεται πρώτη φορά το έτος 1881 (σαν Τζένια) και υπαγόταν, με 503 κατοίκους, στον τότε Δήμο Χουμεριάκου (μαζί με τις Βρύσες, τον Αρκουδά, τη Ρουσαπιδιά και το Γαϊδούρο). Το 1900 αναφέρονται ως Ζίνια, το 1920 σαν Ζένια και το 1928 σαν Ξένια (!). Το 1940 είχε 85 κατοίκους και το 1991, 65 κατοίκους. Κατά την τελευταία απογραφή, την Κοινότητα αποτελούσαν οι οικισμοί: Ζένια, Αδριανός, Αμυγδάλοι, Άνω Αμυγδάλοι και Ρουσαπιδιά. Κατά το Στέργιο Σπανάκη το όνομα του οικισμού «ίσως οφείλεται στον πρώτο οικιστή από τημεγάλη βενετσιάνικη οικογένεια των Ζen, φεουδαρχών του Μεραμπέλου, ενώ και σήμερα υπάρχουν στην περιοχή μας τα ονόματα Τζένιος και Τζενάκης», ενώ σύμφωνα με άλλη άποψη, «ο οικισμός Ζένια πήρε το όνομα του από παραφθορά της παλαιάς ονομασίας Ξένια που σήμαινε τόπος φιλοξενίας των περαστικών κατοίκων του Οροπεδίου Λασηθίου που πήγαιναν προς Νεάπολη και Άγιο Νικόλαο» Στη θέση Καστροκεφάλα  σώζονται τα ερείπια μεγάλου υστερομινωϊκού οικισμού.