Πύργος Καλού Χωριού

Το Καλό Χωριό ή αλλιώς Αρνικού βρίσκεται στο νομό Λασιθίου σε απόσταση 8 χιλιόμετρων
νότια από τον Άγιο Νικόλαο και έχει πληθυσμό 539 κατοίκους. Ο οικισμός χαρακτηρίζεται ημιορεινός
σε σχετικά χαμηλό υψόμετρο 50μ. Η έκτασή του είναι περίπου 130.000τμ σύμφωνα με τα όρια του
οικισμού ενώ απέχει 1,5 χιλιόμετρο από τη θάλασσα. Κοντά στη περιοχή βρίσκονται οι οικισμοί
Πύργος, Ίστρο και Φορτί. Διοικητικά το Καλό Χωριό ανήκει στο δήμο Αγίου Νικολάου σύμφωνα με
το ΦΕΚ 244Α - 04/12/1997 περί του σχεδίου Καποδίστριας και το ΦΕΚ 87-7/6/2010 περί του σχεδίου
Καλλικράτη.
Ο οικισμός βρίσκεται σε χαμηλό σχετικά υψόμετρο, 30μ από τη στάθμη της θάλασσας. Η
δόμησή του ξεκινάει από τη μικρή σε πλάτος κοιλάδα την οποία διατρέχουν ρέματα. Λόγω της
τοποθεσίας του οικισμού, υπάρχει πληθώρα ορειβατικών διαδρομών στους γύρω λόφους της
περιοχής καθώς και καθαρές παραλίες, βραβευμένες με Γαλάζια Σημαία. Επίσης η περιοχή φημίζεται
για την εύφορη γη της, στην οποία παράγονται εσπεριδοειδή, λάδι, κρασί και κηπευτικά είδη.

Το υποθαλάσσιο σπήλαιο με τους σταλαχτίτες που
βρίσκεται στο Βούλισμα Καλού Χωριού καθώς επίσης και ο ποταμός της περιοχής (αναφέρεται ως
Καλός Ποταμός).

Στην ευρύτερη περιοχή του Καλού Χωριού βρίσκονται τα ερείπια αρχαίου ναού ελληνιστικών ή
ρωμαϊκών χρόνων, κοντά στον οικισμό του Πύργου καθώς επίσης και αξιόλογο δίκτυο και
εγκαταστάσεις υδρόμυλων. Οι εγκαταστάσεις και το δίκτυο των υδρόμυλων του Καλού Χωριού
έχουν χαρακτηριστεί ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία στο Φ.Ε.Κ 840/1998. Περιλαμβάνονται οι
εγκαταστάσεις του υδρόμυλου «Στα Μάρμαρα», οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός του υδρόμυλου
«του Αρχάυλη» στη θέση «Τσούδα», τα υπολείμματα υδαταγωγών στη θέση «Νικολάκη» και τα
ερείπια των αγωγών του μύλου στην Αγία Βαρβάρα.

---

Καλό Χωριό
Κάθε πρωί ο ευλογημένος τόπος του Καλού Χωριού συναρτά και συνδέει την ύπαρξη του με τον ήλιο και τη θάλασσα, το βουνό και τα δάση, τον κάμπο με τους ζωντανούς ανθρώπους και τις ζωηρές δράσεις τους.

H Ιστορία του μέσα από τους αιώνες
Με εμφανή την παρουσία οικισμών στον ευρύτερο χώρο από την νεολιθική περίοδο και τα Μινωικά χρόνια ξεκινά η ως τώρα γνωστή αρχαιολογία του χώρου.

Η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Έντιθ Χώλ στα 1910-1912 ανέσκαψε στο λόφο τουΒροκάστρου άγνωστης ονομασίας μικρό οικισμό. Στη συνέχεια έχομε την κατοίκηση της Ιστρώνας, που το όνομα της διατηρείται πολλούς αιώνες (Αρχαϊκά χρόνια 6ος π.Χ αιώνας έως τον 18ο αιώνα μ.Χ. Στα Ρωμαϊκά χρόνια μέχρι τον 9ο αιώνα μ.Χ η Ιστρών και αργότερα ο Ιστρώνας θα αποτελεί τον μοναδικό κύριο οικισμό του χώρου. Αρχαιοελληνικός ναός φαίνεται σε ερείπια κοντά στον οικισμό του Πύργου.

Στα Βενετικά χρόνια ολόκληρη η κοιλάδα ξεχερσώθηκε που ήταν έρημη ως τα 1450-1500 μ.X φυτεύτηκε ελαιόδεντρα και γέμισε αργότερα νερόμυλους. Από τα 1867 το Καλό Χωριό αποτέλεσε οικισμό-κοινότητα που ανήκε στο Δήμο Κριτσάς ως το 1925. Στα νεότερα χρόνια ξεκίνησε η αγροτική και τουριστική του ανάπτυξη.

 
Οι βραβευμένες με Γαλάζια Σημαία άρτια οργανωμένες ακρογιαλιές, γεμάτες καθαρή άμμο, μπορούν να συνδυαστούν με πεζοπορία μέσα στην καταπράσινη οργιώδη βλάστηση στον κάμπο αλλά και στις πλαγιές των γύρω βουνών που είναι κατάφυτες από πεύκα, πρίνους και πολλούς θάμνους. Τα πανηγύρια, οι γιορτές, οι χοροί, κυρίως το καλοκαίρι, είναι οι ωραιότερες εκδηλώσεις τους. Στο Ίστρο λειτουργεί Λαογραφικό Μουσείο που εξιστορεί με τα εκθέματα του τη ζωή του παρελθόντος.

Οι πεντακάθαρες αμμουδιές του Καλού Χωριού εξυπηρετούν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες προσφέροντας τους αξέχαστες μέρες ξεκούρασης και διασκέδασης.

Παραλίες Kαλού Xωριού

Kαραβοστάσι : Άρτια οργανωμένη δημοτική παραλία για δροσερό κολύμπι και διασκέδαση στην άμμο. Βρίσκεται λίγο πριν την είσοδο του χωριού και είναι περιτριγυρισμένη από αλμυρίκια, χαρουπιές και ελαιόδεντρα.
Άγιος Παντελεήμονας : Στο κέντρο του Καλού Χωριού βρίσκεται η πανέμορφη παραλία του Αγίου Παντελεήμονα. Μαγευτική, οργανωμένη δημοτική παραλία, ιδανική για ξεκούραση και διασκέδαση και τόπος συνάντησης των εραστών της ιστιοσανίδας.
Bούλισμα : Η μεγαλύτερη δημοτική παραλία του Καλού Χωριού. Απέραντη πεντακάθαρη αμμουδιά για τους λάτρεις της ξεκούρασης και διασκέδασης στην άμμο.
 
 
 
Το Καλό Χωριό έχει σήμερα 1125 κατοίκους. Τα ξενοδοχεία και τα πάμπολλα ενοικιαζόμενα διαμερίσματα φιλοξενούν κάθε χρόνο χιλιάδες επισκέπτες.

Το χωριό δεν αναφέρεται σε απογραφές που έγιναν κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας. Το συναντούμε για πρώτη φορά (σαν Κalo Khrio) στην απογραφή που έκαναν οι Αιγύπτιοι τη διάρκεια της δικής τους κατοχής στην Κρήτη (τα έτη 1830 έως 1840). Στην απογραφή αυτή, του 1834, το Καλό Χωριό είχε 10 χριστιανικές οικογένειες και 4 μωαμεθανικές. Το 1881 ανήκε στο Δήμο Κριτσάς με 329 κατοίκους όπως και το 1900 με 575 κατοίκους. Το 1920 είναι έδρα αγροτικού Δήμου (αναγράφεται ως Καλό Χωρίον) με 677 κατοίκους, το 1928 (ως Καλό Χωριό) είναι έδρα κοινότητας με 523 κατοίκους, το 1940 (πάλι ως Καλόν Χωρίον) με 659 κατοίκους και το 1951 φτάνει τους 721 κατοίκους. Από τότε αρχίζει σταδιακά μια φθίνουσα πορεία καθώς το ανθρώπινο δυναμικό του απορροφάται από τον ταχύτατα αναπτυσσόμενο Άγιο Νικόλαο. Έτσι το 1961 μένει με 704, το 1971 με 554, το 1981 με 612 και τέλος το 1991 με 548 μόνο κατοίκους (σύνολο κοινότητας 1066 κάτοικοι). Το Καλό Χωριό αναγνωρίστηκε σαν αυτοκέφαλη Κοινότητα το 1925 και στην τελευταία απογραφή του 1991 την αποτελούσαν οι οικισμοί: Καλό Χωριό, Ίστρον, Πύργος, και Φορτί.

Δεν υπάρχουν πολύ παλιές αναφορές του τοπωνυμίου. Μόνο ο Ν. Σταυράκης γράφει το 1890, ότι «το χωρίον τούτο εκαλείτο μέχρι προ ολίγων δεκαετηρίδων Ίστρωνας ή Νίστρωνας...». Σε αχρονολόγητο έγγραφο του τουρκικού Ιεροδικείου της περιόδου 1672-94, αναφέρεται ως «Κακό Χωρίο». Το σημερινό όνομα του δόθηκε κατ' ευφημισμό, γιατί ολόκληρη η περιοχή υπέφερε από ελώδεις πυρετούς.

Η Αμερικανίδα αρχαιολόγος Έντιθ Χώλ στα 1910-1912 έκαμε ανασκαφές στο λόφο του Βροκάστρου και ανακάλυψε άγνωστης ονομασίας μικρό αλλά σημαντικό μεσομινωϊκό οικισμό. Ένας αρχαιοελληνικός ναός φαίνεται σε ερείπια κοντά στον οικισμό του Πύργου (στου Μαρμάρο) που ίσως μια ανασακφή να μας δώσει στοιχεία της ιστορίας του ευρύτερου χώρου. Όπως ιστορικοί αναφέρουν, ίσως να είναι ο ναός του Βάκχου (Διονύσου) και ο μετέπειτα του Αγ. Σεργίου, Στα Βενετικά χρόνια ολόκληρη η κοιλάδα ξεχερσώθηκε και ήταν έρημη ως τα 1450-1500 μ.X. Αργότερα φυτεύτηκαν πολλά ελαιόδεντρα και η περιοχή γέμισε με νερόμυλους. Από τα 1680-1720 φαίνεται να κατοικείται ο νέος οικισμός «Αρνικού».

Νηπιαγωγέιο Καλού Χωριού Μεραμβέλλου Λασιθίου

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΛΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ ΛΑΣΙΘΙΟΥ